Pimpelmees

Zeer veel trekkende pimpelmezen in juni

Sovon Vogelonderzoek Nederland
19-JUL-2019 - In juni werden er zeer grote aantallen pimpelmezen geteld, met name aan de kust. Op trektelpost de Ketelbrug/Kamperhoek kwam er op 25 juni een recordaantal pimpelmezen voorbij. De trek wijst op bijzonder goede broedresultaten in combinatie met voedselgebrek. Het is nog onbekend waar de vogels vandaan kwamen en waar ze naartoe gingen. Normaal gesproken trekken pimpelmezen in het najaar.

Juni is normaliter een maand waarin weinig vogeltrek plaatsvindt. Wat late gierzwaluwen en huiszwaluwen noordwaarts, de eerste steltlopers zuidwaarts, enige verplaatsingen van spreeuwen…daar heb je het vaak wel mee gehad. Maar niet dit jaar.

Plotseling, massaal en kortstondig

Dit jaar werden geharde trektellers die zelfs in juni hun telpost bemannen aangenaam verrast. Door pimpelmezen! Vooral langs de kust en op andere stuwingspunten zijn werkelijk bizarre aantallen gezien, met name van 23 tot en met 25 juni. Op beroemde trektelposten als de Ketelbrug/Kamperhoek en De Vulkaan bij Den Haag zijn op 25 juni respectievelijk 6363 en 3487 pimpelmezen geteld. Dieper in het binnenland waren de aantallen veel lager, maar ook de 365 langs De Horde bij Lopik op dezelfde dag mogen er zijn.

In perspectief

Gewoonlijk beperkt de trek van pimpelmezen zich in hoofdzaak tot het najaar, met flinke jaarlijkse verschillen. Invasiejaren leveren grote aantallen op. Toch blijft het historische maximum (6230 trekkers op 13 oktober 2008 langs De Nolle in Vlissingen) nog iets achter bij het junirecord uit 2019. En dat terwijl het aantal telposten en teluren in het najaar enkele tientallen malen hoger is dan in het voorjaar. Zie hieronder het patroon van juni 2019 vergeleken met de jaarpatronen in de periode 2016 tot en met 2018.

Ook ringers

Ook de ringers haalden in juni 2019 de nodige pimpelmezen uit hun netten. Met een aantal van 114 venijnig van zich af bijtende pimpeltjes op 24 juni zullen de ringers bij het Tjeukemeer hun handen vol gehad hebben. In invasiejaren zoals 2008, liggen de maxima maar een factor twee tot drie hoger. Net als de trektellers constateerden ook de ringers dat het vrijwel uitsluitend om jonge vogels ging. Dit wijst op bijzonder goede broedresultaten in combinatie met voedselgebrek.

Onbekende herkomst

Hopelijk zaten er in de netten voldoende geringde vogels om een idee te krijgen van de herkomstgebieden. Tot nu toe is uit andere landen nog weinig bekend van massale trekbewegingen: de meeste meldingen komen uit de grensgebieden. In juni worden er echter ook in het buitenland weinig trektellingen verricht, en wordt er weinig geringd. In het algemeen lijken Nederlandse pimpelmezen weinig reislustig te zijn. Buitenlandse vogels stammen meestal uit Duitsland. Zie ook de vogeltrekatlas.

Juveniele Pimpelmees, Twente 8 juni 2018

Waarheen?

Het lijkt erop dat de trekkers aanvankelijk een zuidwestelijke koers aanhielden, maar aangekomen bij de kust in verwarring raakten. Op sommige dagen en telposten verplaatsten grote aantallen zich naar het noorden; op andere dagen en posten weer naar het zuiden. Waar ze terecht zullen komen, is een open vraag. Najaren met intense trek van pimpelmezen vertaalden zich in het recente verleden niet in aansluitende hoge winteraantallen in ons land. Het is niet bekend of de vogels zijn doorgetrokken of gestorven.

Voorbij?

Momenteel, half juli, lijkt de pimpelmezenstorm voorbij. Het is afwachten of er in het najaar, de ‘normale’ trekperiode, een nieuwe stroom zal langskomen. Hoe dan ook was juni 2019 niet alleen vanwege zijn warmterecord een memorabele maand.

Tekst: Fred Hustings, Sovon Vogelonderzoek
Foto’s: Harvey van Diek