Natuurjournaal 23 augustus 2025

Iedereen kent wel de uitdrukking ‘wespentaille’, maar hongerwespen hebben zelfs voor wespen nog een smalle taille. Daar slaat de Nederlandse naam op. Hongerwespen zijn een soort sluipwespen, ze parasiteren op andere insecten om zelf te overleven. Ze hebben het met name voorzien op solitair nestelende bijen. Hongerwespvrouwtjes hangen rond de nestplaatsen en steken als ze hun kans schoon zien hun ovipositor, dun als een naald, in de – soms al deels dichtgeplamuurde – nestgang om hun eigen eitje bij het ei of de larve van de bij te leggen. Je raadt natuurlijk al dat het verhaal voor de bijenlarve slecht af gaat lopen. In Nederland komt een tiental soorten hongerwespen voor. Ze zijn ook op bloemen te zien, waarop ze foerageren.

De bloemen van de brede wespenorchis vallen nou niet echt op, maar de plant lokt wespen onder andere met zogenaamde ‘green leaf volatiles’, signaalstoffen die sommige planten verspreiden zodra ze worden aangevreten. Op die geurstoffen komen de natuurlijke vijanden van de vreetzakjes af. Het mooie is: een brede wespenorchis verspreidt die geur ook als hij niet wordt aangevreten! De – met name sociale – wespen vinden er dus geen rupsen, maar wel nectar in overvloed. Er is wat aan de hand met die nectar: de wespen die ervan drinken, worden sloom, ietwat ongecoördineerd. Ze blijven langer op de bloeiwijze rondkruipen en gaan zich duidelijk minder poetsen, ook al hebben ze last van de zware pollenpakketjes die aan ze kleven. Wat blijkt? De nectar bevat kleine hoeveelheden ethanol. Er zit ook een aantal bedwelmende stoffen in, waaronder opiaten. De orchidee bedwelmt zijn bezoekers en maakt ze ronduit verslaafd, zodat ze vaak terugkomen. Alles voor een grotere kans op succesvolle bestuiving.

Tekst: Karen Bosma, Nature Today
Beeld: Ocrdu, Wikimedia Commons (leadfoto: Gasteruption jaculator, vrouwtje); Tom Heijnen, Saxifraga