Nachtzwaluw keert terug op Brunssummerheide
Bericht uitgegeven op zondag 14 maart 2010
Drie paartjes nachtzwaluwen hebben zich afgelopen jaar weer laten horen op de Brunssummerheide. De terugkeer van deze uiterst zeldzame heidevogel, en een aantal andere soorten, kan toegeschreven worden aan het selectief kappen van grove dennen en berken in het natuurgebied. Door deze werkzaamheden nam de afwisseling in het gebied voor de vogels aanzienlijk toe. Bovendien werden de versnipperd gelegen heideterreinen opnieuw met elkaar verbonden.
Natuurbeheer
In opdracht van Natuurmonumenten en Vogelbescherming Nederland voerden werknemers van de stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen in Limburg (IKL) de afgelopen jaren gericht natuurbeheer uit op de Brunssummerheide. Dit gebeurde vooral ten behoeve van de terugkeer van karakteristieke heidevogels.
De Brunssummerheide is een sterk heuvelachtig heide- en bosgebied in Zuid-Limburg. Het gebied is met 200 hectare aan heide het belangrijkste leefgebied van heidevogels in de wijde omgeving. Door de spontane groei van bomen en struiken (bosopslag) raakte het van oorsprong open gebied steeds minder geschikt voor karakteristieke heidevogels als de boomleeuwerik, boompieper en nachtzwaluw.
Maatregelen
Ter verbetering van het leefgebied voor deze vogels werd op diverse plekken de opslag van grove den en berk verwijderd. Dit beheerwerk vond verspreid over het hele gebied plaats in de periode tussen 2006 en 2008. In totaal werd op deze wijze een areaal aangepakt van 28 hectare. Ook de bosranden werden gericht gekapt over een lengte van 2 kilometer. Hierdoor krijgen deze bosranden een grillig en gevarieerd karakter. Verder werd verspreid over het gebied circa 2 hectare aan heide geplagd. Het uiteindelijke gebied waar de maatregelen werden uitgevoerd besloeg bijna 40 hectare.
Broedvogeltelling
Uit de broedvogeltellingen die Natuurmonumenten en IKL uitvoerden op de Brunssummerheide blijkt dat er met gerichte maatregelen veel gedaan kan worden voor kwetsbare soorten. Het uitgevoerde beheer leverde dan weliswaar nog niet de gehoopte terugkeer van soorten als grauwe klauwier en tapuit op. Maar de resultaten zijn zeer belovend!
Acht typische heidevogels namen na de ingrepen sterk toe. De meest opvallende stijger was de boompieper. Verder verdrievoudigde het aantal paartjes van de boomleeuwerik.
Nachtzwaluw
Spectaculair is tenslotte de terugkeer van de verdwenen nachtzwaluw naar de Brunssummerheide. In het begin van de invallende avondduister werden afgelopen jaar maar liefst drie paartjes van de nachtzwaluw geteld. Deze dieren vallen in de schemering op door hun typisch snorrende geluid en spectaculaire baltsvluchten.
De nachtzwaluw heeft een voorkeur voor kleinschalige, weinig vergraste en gevarieerde heideterreinen met verspreide opslag en veel overgangssituaties. In zwaar verboste of open en intensief begraasde heideterreinen ontbreekt de soort. In de jaren zeventig broedden jaarlijks nog twee tot vier paar Nachtzwaluwen op de Brunssummerheide. Na 1983 verdween de nachtzwaluw als broedvogel op de Brunssummerheide , waarna één paartje terugkeerde in 1999 en in 2005 en 2006. Tijdens de broedvogeltelling in 2009 werden drie territoria aangetroffen. Overigens neemt de nachtzwaluw door gerichte ingrepen op meer plaatsen in het land toe.
Bron: Natuurmonumenten
Foto: IVN Vecht & Plassengebied