Roode Beek
Al acht jaar wordt jaarlijks zalmbroed uitgezet in de Roode Beek, een van de zijbeken van de Roer. Naast de Geul in Zuid-Limburg is de Roode Beek de enige Nederlandse beek waarin jonge zalmen worden uitgezet om de zalm in het stroomgebied van de Maas en de Roer weer terug te krijgen. Zalm komt niet alleen voor in Canada, Verenigde Staten en Scandinavië, maar was vroeger ook volop in de Nederlandse rivieren te vinden. Rond de jaren zestig van de vorige eeuw verdween de zalm helaas uit Nederland.
Natuurlijk instinct
De jonge zalmen komen uit zalmeitjes die zijn uitgebroed in een kwekerij. Een deel van de broedjes komt van in de Roer teruggekeerde volwassen zalmen. De overige zalmpjes komen van in Frankrijk gekochte eitjes van zalmen uit de Loire-Allier. De opzet is om te kweken met zoveel mogelijk eitjes van terugkeerders in de Maas en Roer om een eigen Maas-stam van de zalm op te bouwen en steeds minder afhankelijk te worden van eitjes uit Frankrijk.
Na het uitkomen van de eitjes zitten de kleine vissen zonder problemen met duizenden bij elkaar in kweekbassins. Ook samen met honderden in een emmer vlak voor het uitzetten, is er niets aan de hand. Tot het moment waarop ze uit worden gezet in het water. Dan zoeken ze gelijk beschutting achter grind op de bodem van de beek.
Hoewel de opgekweekte zalmpjes tot aan het uitzetten volledig onbekend zijn met die natuurlijke omgeving, treedt hun natuurlijke instinct of natuurdrift automatisch in werking. Ook kunnen ze vanaf dat moment territoriaal worden, terwijl ze dat even daarvoor in de emmer en in de kweek niet waren. Om te voorkomen dat ze elkaar gelijk het rivier- of beekbed uitvechten, worden ze daarom per stuk of slechts met enkelen tegelijkertijd uitgezet, verspreid over de beek. Een intensieve klus die wat gemakkelijker wordt gemaakt door handig gebruik van een keukenzeefje.
Zalm laat natuurdrift zien in Roode Beek (Bron: Karsten Reiniers)
Herintroductie in Roer
De herintroductie van de zalm in de Roer is een initiatief van de Duitse Angelverein Düren. Vrijwilligers van de Visstand Beheer Commissie Roerdal werken samen met de Duitse vrijwilligers aan de terugkeer van de zalm in de Maas en de Roer. In totaal 130.000 broedjes zijn dit jaar uitgezet. Thijs Belgers van de beheercommissie is blij om te zien dat alle inspanningen ervoor zorgen dat zalmen weer terugkeren in de Roer na een verblijf van twee of drie jaren op zee: “Het gaat steeds beter. Ook het uitbroeden van de zalmeitjes verliep dit voorjaar weer goed. Na opgroei in de Roer maakt zes tot acht procent van de uitgezette zalmen zich op om naar zee te trekken. Een prachtig overlevingspercentage. Vaak hoger dan bij zalmeitjes die uitkomen op de rivier.”
ARK Natuurontwikkeling en de Nationale Postcode Loterij ondersteunen de werkzaamheden van de veertig vrijwilligers in Nederland en Duitsland, die zich belangeloos inzetten voor de terugkeer van de zalm in het stroomgebied van de Maas. Volgens Bram Houben van ARK Natuurontwikkeling is het belangrijk om gezamenlijk te blijven werken aan de terugkeer van trekvissen als steur, elft en zalm: “Nederland kent zo’n zestien soorten trekvissen die het eigenlijk allemaal al sinds decennia moeilijk hebben. Gelukkig is er veel ten goede veranderd. Waterkwaliteit is verbeterd, overbevissing is aan banden gelegd en steeds meer verbindingen bij sluizen, stuwen en dammen zorgen voor doorgangen voor deze vissen, die voor hun voortplanting afhankelijk zijn van zowel het zoete water van de rivieren als het zoute water op zee. Door dit samen te doen, nu en in de toekomst, kunnen we trekvissen weer de plek geven die ze verdienen in onze prachtige rivieren.”
Tekst: ARK Natuurontwikkeling en Visstand Beheer Commissie Roerdal
Foto's en film: Karsten Reiniers, ARK Natuurontwikkeling