Provincies keerden in 2024 ruim 74,5 miljoen euro uit aan faunaschade

Tegemoetkomingen faunaschade

Faunaschade is schade die is veroorzaakt door beschermde diersoorten aan landbouwgewassen of landbouwhuisdieren. Voorbeelden daarvan zijn ganzen die gras opvreten en mezen die in peren pikken. Ook als schapen worden gedood of verwond door wolven, is er sprake van faunaschade. Grondgebruikers en dierhouders komen in veel gevallen in aanmerking voor een tegemoetkoming in die schade. BIJ12 verleent die tegemoetkomingen namens de provincies.

Schadebedrag stijgt

Het schadejaar 2024 liep van 1 november 2023 tot en met 31 oktober 2024. In die periode hebben de provincies samen voor 74.591.287 euro aan tegemoetkomingen uitbetaald. Dat is een stijging van ruim 32 procent ten opzichte van schadejaar 2023, toen 56.363.325 euro werd uitgekeerd. In Utrecht, Flevoland en Drenthe is het schadebedrag in schadejaar 2024 lager dan het jaar ervoor. De afgelopen jaren is het schadebedrag sterk toegenomen. Belangrijke verklaringen daarvoor zijn onder andere meer aanvragen, hogere gewasprijzen, meer beperkingen rondom bestrijding en meer schade aan landbouwhuisdieren door wolven.

Meer aanvragen

Grondgebruikers en dierhouders vragen steeds vaker tegemoetkomingen aan. Dat komt bijvoorbeeld doordat provincies voor meer diersoorten tegemoetkomingen verlenen, omdat deze diersoorten niet meer bestreden mogen worden. Het aanvraagproces is in de afgelopen jaren gebruikersvriendelijker geworden, en in sommige provincies zijn de leges afgeschaft. Daardoor is de drempel voor het indienen van een aanvraag verlaagd. Het aantal tegemoetkomingsaanvragen in faunaschade steeg van 8.448 in schadejaar 2023 naar 10.484 in schadejaar 2024, een stijging van ruim 24 procent.

Hogere gewasprijzen

Door inflatie en marktontwikkeling zijn de prijzen van gewassen de afgelopen jaren gestegen. Dat geldt met name voor de prijzen van gras. Daarnaast is er een toename van de schadeoppervlakte en het getaxeerd gewasverlies. Voor schade aan gras werd het afgelopen jaar bijna vijftig miljoen euro aan tegemoetkomingen verleend, ten opzichte van ruim 43 miljoen euro in schadejaar 2023.

Beperkte mogelijkheden voor bestrijding

Grondgebruikers hebben minder mogelijkheden om hun gewassen te beschermen tegen faunaschade. Dat komt door het vervallen van landelijke vrijstellingen in sommige provincies, waardoor bepaalde diersoorten niet meer bestreden mogen worden. Deze provincies verstrekken daarom tegemoetkomingen voor schade die is veroorzaakt door die diersoorten. Dat geldt bijvoorbeeld voor de houtduif in Noord-Holland. In die provincie worden veel kostbare groenten geteeld. Houtduiven veroorzaken aanzienlijke schade aan die groenten, maar mogen sinds half 2023 niet meer worden bestreden. Dat leidt tot schadebedragen die kunnen oplopen tot wel 300.000 euro per aanvraag. Daarmee is de houtduif – na de grauwe gans – de grootste schadeveroorzakende diersoort in Noord-Holland met een schadebedrag van ruim 8,5 miljoen euro.

Meer veeschade door wolven

In 2018 vestigde de eerste wolf zich op de Noord-Veluwe en op dit moment leven er elf wolvenroedels in Nederland. De afgelopen jaren is het aantal wolvenaanvallen op landbouwhuisdieren, vooral schapen, sterk toegenomen. In schadejaar 2024 werden er 758 tegemoetkomingen in wolvenschade verleend, ten opzichte van 433 in schadejaar 2023. Ook het schadebedrag is flink toegenomen. In 2024 werd 876.092 euro uitbetaald, tegenover 367.542 euro een jaar eerder. De meeste veeschade werd uitgekeerd in de provincies Gelderland, Fryslân en Drenthe.

Monitor Faunaschade

Via de Monitor Faunaschade zijn de faunaschadecijfers te vinden per provincie, diersoort, gewas en jaar. Via het bronbestand van de Ruimtelijke Monitor Faunaschade zijn deze gegevens te vinden per wildbeheereenheid.

Toelichting

• De cijfers gaan over de tegemoetkomingen in faunaschade die zijn uitgekeerd aan grondgebruikers en dierhouders. Dit is niet de totale faunaschade, omdat de eventuele behandelingskosten en het eigen risico hierin niet zijn meegenomen en niet alle faunaschade wordt gemeld. Daarnaast keert BIJ12 alleen tegemoetkomingen uit voor schade die is veroorzaakt door beschermde, inheemse diersoorten.
• Alle schadecijfers zijn gebaseerd op de gegevens die bij BIJ12 bekend waren op 17 maart 2025. De cijfers zijn aan verandering onderhevig omdat er nog tegemoetkomingsaanvragen over schadejaar 2024 worden afgehandeld.
• De meest actuele cijfers van schade door wolven staan in de tabel met bevestigde wolvenschade.
• In de infographic over wolvenschade staan bij ‘schadebedrag per diersoort’ soms meerdere dieren in een categorie genoemd. In die gevallen was er bij de tegemoetkomingsaanvragen schade aan meerdere diersoorten.

Meer informatie

• Lees het nieuwsbericht op bij12.nl
• Bekijk de infographics met faunaschadecijfers van 2024 voor Nederland en per provincie (pdf: 2,4 MB)
• Bekijk de infographic met verklaringen voor de stijging van het faunaschadebedrag (pdf: 108 kB)
• Bekijk de infographic over veeschade door wolven in 2024 (pdf: 456 kB)

Tekst: BIJ12
Beeld: Ab H. Baas, Saxifraga (leadfoto: houtduif); Ocelot Ontwerp voor BIJ12