Hoe (on)gezond is hitte? Doe mee aan de inspiratiesessie van Atlas Leefomgeving!

De afgelopen dagen was het flink warm! Voor de tweede keer dit jaar activeerde het RIVM deze week het Nationaal Hitteplan. Veel mensen vinden het heerlijk als het zonnig en warm is. Maar als het dagenlang warmer is dan 25 graden kan dit ook minder fijne gevolgen hebben. Bij aanhoudende hitte kunnen mensen en dieren gezondheidsklachten krijgen omdat hun lichaam de warmte niet meer goed kwijt kan. Dat noemen we hittestress.

Inspiratiesessie 'Hoe (on)gezond is hitte?'

Ben jij benieuwd welke gevolgen hitte kan hebben voor onze gezondheid? Doe dan mee aan de online inspiratiesessie ‘Hoe (on)gezond is hitte’ van Atlas Leefomgeving. Met hitte-experts Jochem Klompmaker en Werner Hagens van het RIVM duiken we in de nieuwste inzichten, onderzoeken en data over hitte(stress) en gezondheid.

Werner Hagens, coördinator van het Nationaal Hitteplan, gaat vertellen over het Nationaal Hitteplan. Dit waarschuwingssysteem van het RIVM mobiliseert landelijke organisaties in de zorg om kwetsbare groepen als ouderen en kinderen te beschermen als het heel warm wordt. Net als Jochem was Werner betrokken bij de onlangs uitgebrachte evaluatie van het Nationaal Hitteplan (pdf: 1,15 MB). Kunnen we door ons goed voor te bereiden op hitte gezondheidsproblemen bij bepaalde groepen verminderen of zelfs voorkomen? Ook vertelt Werner over de nieuwe tool Zonkrachtwijzer van het RIVM. Deze tool laat voor elk adres in Nederland de actuele en de verwachte maximale zonkracht zien. Zo weten mensen wanneer ze van de zon kunnen genieten zonder te verbranden.

Jochem Klompmaker werkt als als milieu-epidemioloog aan het thema hitte. Hij zal ingaan op de relatie tussen hitte en gezondheid. Hij onderzocht voor de evaluatie van het Nationaal Hitteplan de verschillen in hitte-gerelateerde sterfterisico’s tussen groepen. Is het sterfterisico door hitte nu lager dan tien jaar geleden? Hoeveel hitte-gerelateerde sterfte verwachten we in de toekomst? En is er een relatie te leggen tussen de plek waar mensen wonen en de hittestress die zij ervaren?

Meld je aan!

Wil je meer weten over de relatie tussen hitte en gezondheid? Doe dan mee aan de online inspiratiesessie ‘Hoe (on) gezond is hitte?’ Meld je aan!

Waar en wanneer?

Op dinsdag 26 augustus van 15.30 tot 16.30 uur, online vanuit je eigen werkplek via Microsoft Teams. Digitale inloop vanaf 15.25 uur.

Ook dieren ervaren hittestress

Voor sommige dieren kan die hitte ook behoorlijk vervelend uitpakken. Wist je bijvoorbeeld dat vogels niet kunnen zweten? Bij hoge temperaturen raken ze dus snel oververhit. Ze proberen dan af te koelen via hun snavel en hun poten. Maar als de hitte blijft aanhouden, is dat niet genoeg. Dat is al lastig, maar daarnaast verdwijnen ook nog eens hun voedselbronnen. Plassen en vijvers drogen op en wormen en insecten duiken diep de grond in om aan de hitte te ontsnappen.

Ook nachtdieren als vleermuizen krijgen het zwaar te verduren. Sommige soorten gebruiken spouwmuren en daken als veilige schuilplaatsen. Maar juist deze plekken warmen snel op en veranderen in ware ovens. Vleermuizen moeten dan noodgewongen op zoek naar een koelere plek. Precies op het moment dat roofdieren als katten en roofvogels actief zijn. Voor de egel is de hitte ook geen goed nieuws. Egels zijn schemerdieren en hun huid is daarop afgestemd. Ze kunnen niet tegen de zon, raken oververhit en hun huid kan verbranden. Zie je een egel overdag in de volle zon? Dan gaat het niet goed met het dier en moet je contact opnemen met de dierenambulance of egelopvang!

Het goede nieuws is dat jij deze dieren een handje kunt helpen. Maak in je tuin schaduwrijke plekken en rommelhoekjes waarin egeltjes overdag kunnen schuilen. En zet een schaaltje met water voor ze neer op een koele schaduwrijke plek. Leg er een steen in zodat ook vogeltjes er veilig in kunnen badderen. Vergeet niet om het water elke dag te verversen om ziektes te voorkomen. Met een klein beetje moeite help jij deze dieren door warme dagen heen.

Gelukkig wordt het niet overal even warm in Nederland

Op de Atlas Leefomgeving zie je op de kaart Stedelijk hitte-eiland effect het gemiddelde temperatuurverschil tussen stedelijke en landelijke gebieden in Nederland. Het gemiddelde temperatuurverschil blijft meestal onder de drie graden. Dit komt omdat het om een gemiddelde gaat en de kaart gebaseerd is op een model. Maar op een hete zomerdag kan het verschil in werkelijkheid soms oplopen tot 7 tot 8 graden Celsius.

Je ziet dat het niet overal in Nederland even warm wordt. Op de kaart zie je steden rood oplichten, terwijl het in het omliggende landelijke gebied koeler blijft. Dit noemen we het stedelijk hitte-eilandeffect. De oorzaak? Gebouwen, wegen en stenen houden veel warmte vast en groen en water werken juist verkoelend. Daarom kan het per buurt soms verschillen hoe warm het er wordt. Kijk op de kaart waar jij in jouw leefomgeving verkoeling kan vinden! 

Meer informatie

• Lees meer over hitte onder het subthema Hitte op Atlas Leefomgeving.
• Meld je aan voor de online inspiratiesessie ‘Hoe (on) gezond is hitte?’ op dinsdag 26 augustus van 15.30 tot 16.30 uur.
• Evaluatie Nationaal Hitteplan – de relatie tussen temperatuur en sterfte.
• Bekijk de nieuwe tool Zonkrachtwijzer van het RIVM.
• Bekijk het Nationaal Hitteplan.

Tekst: Jeannine Brand, Atlas Leefomgeving
Fotos: foto-archief Atlas Leefomgeving; Tom Heijnen, Saxifraga