Natuurjournaal 23 november 2025

Egelvrouwtjes mogen eindelijk ook een welverdiend tukje gaan doen. Liggen veel mannen al even te snurken, vrouwtjes die een nestje hebben gekregen kunnen pas later gaan schransen om op gewicht de winter door te komen. Jonge egeltjes hebben het helemaal zwaar. Omdat ze nog zo klein zijn en geen vetlaag hebben opgebouwd, moeten ze veel eten voordat ze hun eerste winter ingaan. Voedsel is schaars, ook dit jaar. Bovendien verliep het najaar kletsnat en vinden weinig egels een droge slaapplek, waardoor onderkoeling op de loer ligt. Zie je er overdag een, dan is dat al een teken dat er iets mis is. Egelopvangcentra krijgen in deze periode veel egels binnen. Je kan de stekelballetjes zelf helpen door lage schaaltjes harde kattenbrokjes en vers water in de tuin te zetten. Je tuin moet dan wel groen en toegankelijk zijn, niet versteend en hermetisch omheind.

Zee-egels kunnen regelmatig of onregelmatig zijn. Dat heeft niets met hun kalender of stoelgang te maken, maar met hun lichaamssymmetrie. Regelmatige zee-egels zijn cirkelvormig in omtrek en in vijf gelijke punten te verdelen, als een taart. Hier herken je de anatomie van zeesterren in, die aan ze verwant zijn. Hun anus zit in het centrum aan de bovenkant, hun mond aan de onderkant, ook in het midden. Dit maakt ze vijfzijdig of radiair symmetrisch. Voor onregelmatige zee-egels is dit anders, die zijn meestal ovaal of hartvormig en hun anus zit aan de zijkant van hun lijf. Ze zijn radiair symmetrisch, met een tweezijdige symmetrie er bovenop geplakt. Kijk je naar de larven van zee-egels, dan wordt het nog interessanter: de vrijlevende, minuscule zee-egellarven zijn eerst tweezijdig symmetrisch en daarna asymmetrisch. Zee-egels ondergaan dus meerdere malen in hun leven een aardig radicale metamorfose!

Tekst: Karen Bosma, Nature Today
Beeld: Valerio Matteo, Wikimedia Commons; Eric Gibcus, Saxifraga