Bonte Tapuit: een nieuwe soort voor België
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
Sommige dingen zitten er aan te komen. Kenners weten dat het zal gebeuren en elk jaar wordt het voorspeld. Totnogtoe echter zonder gevolg. Maar zaterdagnamiddag was het raak: Davy Bosman ontdekte in Doornzele de eerste, lang verwachte Bonte Tapuit voor België. Vogelend België liet de kurken knallen.
Want zo’n vondst is best mega. België telt immers heel wat actieve vogelkijkers en het ligt dus niet voor de hand om een soort te vinden die niemand ooit eerder zag in ons land. Met deze toevoeging komt de officiële lijst van Belgische vogels op 437 soorten te staan; 421 hiervan werden in Vlaanderen gezien. Op zich oogt een Bonte Tapuit (Oenanthe pleschanka) echter weinig spectaculair. Volwassen mannetjes in zomerkleed vallen met hun bont verenkleed (zwarte keel, vleugels en rug, witte kruin en buik) nog enigszins mee. Aan die witte mannetjeskop heeft de soort immers haar Latijnse naam pleschanka te danken. Dit van origine Russisch woord betekent zoveel als 'kaalhoofdig'. Vrouwtjes (zoals de vogel van Doornzele) zijn echter saai. Een goeie 15 cm, grijsbruine geschubde bovenzijde, een bleek streepje boven het oog en een bruinige borst. Daarmee is het voornaamste zowat gezegd. Niet meteen iets om wild van te worden. Of toch?
Dit beestje hoort hier immers niet te zitten. Bonte Tapuiten broeden van Oost-Bulgarije, Oost-Roemenië tot in Mongolië en overwinteren in Oost-Afrika. De wereldpopulatie wordt geschat op 8.400.000 exemplaren. Niet meteen zeldzaam dus, maar voor België was het een primeur. Een overtijdse primeur, dat wel. In Nederland dateert de eerste Bonte Tapuit immers al van 1988 en sindsdien werden er nog 16 gezien. Een Belgische eersteling kon dus niet uitblijven.
En wie dat allemaal bijhoudt, die cijfertjes en getallen? Het Belgisch Avifaunistisch Homologatie Comité (BAHC). Noem het een raad van wijzen, een klein groepje van deskundige vogelkijkers. Telkens er een zeldzame soort in ons land wordt gezien, moet een beschrijving, foto, tekening of geluidsopname naar het BAHC worden gestuurd. Deze zeldzaamhedencommissie kijkt dan of uit het ingediende bewijsmateriaal met 100% zekerheid kan worden opgemaakt of de determinatie klopt. Want soms lijken soorten heel sterk op elkaar en gebeurt het wel eens dat een vermeende zeldzaamheid eigenlijk een (er sterk op lijkende) gewone soort was. In dat geval wordt die waarneming niet gehomologeerd. Maar voor de Bonte Tapuit zit alles goed. Zaterdag kwamen tientallen vogelkijkers naar Doornzele afgezakt, inclusief enkele BAHC-leden. Het oordeel was unaniem: een eerstejaars vrouwtje Bonte Tapuit. Wereldwijd komen er 21 tapuitsoorten voor. Totnogtoe werden hiervan vijf soorten in België gezien. Enkel de gewone Tapuit (Oenanthe oenanthe) broedt in ons land. De vier andere soorten (Bonte Tapuit, Blonde Tapuit, Woestijntapuit en Izabeltapuit) duiken hier uiterst zelden op als dwaalgast.
Sinds 2000 werden 18 nieuwe vogelsoorten aan de Belgische lijst toegevoegd. Topjaren waren 2000, 2003 en 2006 (elk met drie toevoegingen). De Bonte Tapuit van zaterdag was de eerste nieuwe vogelsoort voor België in 2011. In Nederland staat de teller intussen op 505. Nog een lange weg te gaan voor de Belgen, dus.
Tekst: Dominique Verbelen (0484 119 899), Natuurpunt Studie
Foto: Vincent Legrand