Slimme oplossingen voor meer klimaatbestendigheid op landgoed Weleveld

Landgoed Weleveld ligt in het dal van de Bornsche beek, Gammelker beek en Oude Bornsche beek. Het landgoed kende, met name in de winter, problemen met wateroverlast. Door klimaatverandering komt daar nu in de zomer verdroging bij. Dit heeft ertoe geleid nu extra maatregelen te nemen om de waterhuishouding en hydrologische omstandigheden te verbeteren.

Daarnaast worden er percelen – met op dit moment een agrarische bestemming – omgevormd naar bos. Het doel is om de natuur en landschappelijke kwaliteit te versterken en te verduurzamen. Ook worden maatregelen getroffen om het leefgebied van insecten, zoals de weidebeekjuffer, een impuls te geven. De figuur hieronder geeft een overzicht van alle maatregelen.

‘Meer bos in Overijssel’ in uitvoering

Sinds 2020 is de landelijke bossenstrategie van kracht, waarop de provincie Overijssel haar eigen strategie ‘Meer bos in Overijssel’ heeft afgestemd. Een belangrijke doelstelling is het uitbreiden van het bosareaal door nieuw bos aan te leggen, deels als compensatie voor boomkap in Natura 2000-gebieden. Eén van de doelen voor bosuitbreiding in Nederland is een bijdrage leveren aan biodiversiteitsherstel door bos te ontwikkelen op voormalige landbouwgronden. Weleveld ondersteunt deze aanpak en werkt daarom actief mee aan de aanleg van nieuw bos en diverse landschapselementen op het terrein. Voorbeelden hiervan zijn het herstel van de Welevelderallee – de middeleeuwse oprijlaan die naar het in 1804 afgebroken huis liep – en de aanplant van een Apostelboom.

Mineraalrijk water beter vasthouden

Landgoed Weleveld ligt in een beekdal waar tijdens natte periodes water van hoger gelegen gronden via perceel I en II naar de Bornsche Beek stroomt. De diepe watergangen om de percelen voeren het mineraalrijke water echter snel af richting het (zuid)oosten. Daarnaast is op het perceel ten zuiden van de Welevelder Esch sprake van toevoer van kwelrijk water dat eveneens wordt afgevoerd. Een snelle afvoer is met de huidige klimaatverandering ongewenst. Je wilt juist het water langer op het land vasthouden zodat soortenrijke vegetatie zich kan ontwikkelen.

Om dit te realiseren heeft Bosgroep Noord-Oost Nederland een plan opgesteld om de waterafvoer te vertragen en het waterpeil in de percelen te verhogen. Door sloten en watergangen in het lagergelegen deel van het landgoed te dempen of te verondiepen, blijft mineraalrijk water langer op het land en kan het beter in de bodem infiltreren. Dit bevordert een natuurlijkere waterloop, een nattere bosvegetatie en versterkt de waterretentie en biodiversiteit.

Onderdeel van dit plan is de aanleg van een nieuwe ondiepe slenk in een natuurlijke laagte tussen de hoger gelegen percelen I en II. Deze slenk fungeert als beekbovenloop en sluit goed aan bij het natuurlijke landschap.

Behoud leefgebied weidebeekjuffer

In de graslanden en langs de slootranden van perceel II komen verschillende juffersoorten voor – waaronder de weidebeekjuffer – en vlinders zoals het bruin en bont zandoogje. De weidebeekjuffer verblijft graag in de rietkragen langs het water, zoals ook langs sloot F, die wordt gedempt. Daarom wordt de aanwezige watervegetatie van deze sloot eerst zorgvuldig verwijderd en na verondieping teruggeplaatst. Zo wordt het leefgebied van de weidebeekjuffer behouden.

Herstel en uitbreiding van natuur en historisch landschap

Dit najaar wordt het project op landgoed Weleveld afgerond met de aanplant van nieuw bos en het realiseren van diverse landschapselementen. Daarbij is bewust gekozen voor plekken waar natuurontwikkeling en landschapsversterking samenkomen. Aan de zuidzijde van de Bornsche beek worden groene zomen verbreed en rond de nieuw aan te leggen slenk komt extra bos. De lage ligging van de twee percelen waardoor de slenk loopt is een kansrijke plek voor een nieuw type bos dat de biodiversiteit versterkt.

Eerder werd al aandacht besteed aan cultuurhistorie en veiligheid. Enkele laanbomen langs de Hertmerweg – die het landgoed doorsnijdt – werden gekapt vanwege hun slechte staat. En de historische oprijlaan, de Welevelderallee, werd in de periode 2020-2024 hersteld door de aanplant van walnootbomen.

Op perceel III werden struweel en een Apostelboom geplant en de Welevelder Esch boven perceel I werd dit voorjaar voorzien van heggen en hagen. Eerder al werd de top van de Welevelder Esch gemarkeerd door een mini-bosje. Zo wordt het karakteristieke landschap van Weleveld en de biodiversiteit duurzaam versterkt.

Meer informatie

• Lees meer over Bosgroep Noord-Oost Nederland.
• Bezoek de website van provincie Overijssel voor meer informatie over Bossenstrategie Overijssel.

Tekst en beeld: Bosgroepen