Nieuwe Zonneschelp in zee
Stichting ANEMOONOp 22 juni 2025 kwamen op Nature Today blije mensen aan het woord die na jaren tevergeefs zoeken eindelijk een mooi doublet van de Geplooide zonneschelp (Gari fervensis) op het strand vonden. Inmiddels is er in het Nederlandse deel van de Noordzee een tweede familielid gevonden. Eveneens met kleurstrepen die aan de stralen van de ondergaande zon doen denken. Maak kennis met de Ovale zonneschelp Gari depressa.
Valentijnsvondst op de Klaverbank
Het is toeval dat het bodemmonster met de nieuwe soort nu juist op 14 februari (2024) in de Noordzee werd genomen, maar het blijft een leuk Valentijnscadeautje. Zeker omdat het gebeurde in een stuk van de Klaverbank dat tot het Nederlands Continentaal Plat behoort. Hierdoor heeft de Nederlandse faunalijst er weer een nieuwe soort bij. Het monster werd genomen op 37,6 meter diepte met een HAMON-happer, die een hapje zeebodem neemt met alles wat daarin leeft. Het onderzoek maakt deel uit van het programma 'Monitoring Macrozoöbenthos Noordzee 2024-2025'. De monsteranalyse is gedaan door Eurofins AquaSense en Bureau Waardenburg. Er werd één onvolgroeid exemplaar aangetroffen dat bij het verzamelen levend was, zoals te zien is aan de weke delen op de foto.
Andere vorm
De Ovale zonneschelp is makkelijk te onderscheiden van de Geplooide zonneschelp. Hij is inderdaad veel ovaler van vorm en de hoogte (sommige mensen zouden zeggen breedte) kan oplopen tot bijna 3,5 centimeter, bij een lengte van 4,5 centimeter. Hoewel er van de top naar de achterrand wel een plooi loopt, is deze niet scherp, zoals bij de Geplooide zonneschelp, maar vaag. Daarnaast is het schelpoppervlak veel vlakker. Dunne, scherpe dwarsribbels, zoals op de Geplooide zonneschelp, ontbreken. Wel hetzelfde is het kleurenpatroon waaraan de soorten hun naam danken: bij beide soorten kunnen vanuit de top omlaag stralende, onderbroken, paarsroze of oranje kleurstrepen voorkomen. Er zijn nog meer verschillen, zoals in de slottanden en spierindruksels aan de binnenkant, maar dat is specialistenwerk.
Zeldzaam in de Noordzee
De Ovale zonneschelp leeft ingegraven in modderig zand en grind, vanaf het sublitoraal tot een diepte van circa 150 meter (soms veel dieper). Het verspreidingsgebied strekt zich uit van de Faeröer-Eilanden via de Britse Eilanden langs de kusten van de oostelijke Atlantische Oceaan zuidwaarts tot aan Angola. Het dier leeft ook in de Middellandse Zee en is verder aangetroffen rond de Canarische Eilanden, Madeira en de Azoren. Het is in Europa zeker geen algemeen schelpdier. Alleen in Bretagne, op de Kanaaleilanden en in het zuiden van Groot Brittannië kom je de soort vaker tegen. In de Noordzee is dit schelpdier (nog) erg zeldzaam (onder andere een juveniel exemplaar werd gevonden in opgedoken visnetten afkomstig van scheepswrak T42 op het niet-Nederlandse deel van de Doggersbank). Dat hij toch ook in onze Noordzee leeft, is een zonnige gedachte.
Tekst: Rykel de Bruyne, Stichting ANEMOON; Ton van Haaren, Eurofins AquaSense
Beeld: Ton van Haaren (leadfoto: het in de zeef aangetroffen doublet met nog aanwezige vleesresten); Rykel de Bruyne; PICTAN
Rijkswaterstaat wordt bedankt voor het beschikbaar stellen van de in hun opdracht verkregen data, maar is verder niet verantwoordelijk voor de inhoud van dit natuurbericht.
Naschrift: Zonneschelpen kunnen zich verheugen in veel belangstelling. Op de ANEMOON-dag op zaterdag 1 november 2025 in Hilversum kan wie dat wil zowel met de Ovale zonneschelp als de Geplooide zonneschelp kennismaken. Van beide soorten zijn hier de schelpen ook 'tastbaar' aanwezig.