Aantal tekenbeten blijft verhoogd na sterke toename Hemelvaart

Begin juni nam in het Hemelvaartweekend het aantal tekenbeten plotseling sterk toe, na een vroege stabilisatie in mei. De toename werd waarschijnlijk veroorzaakt door de regen die na een extreem droge periode eindelijk viel. Het risico voor de teken om uit te drogen nam na de regen sterk af, waardoor teken weer op zoek gingen naar bloed. Ons natuurbericht hierover zorgde voor veel media-aandacht waardoor er extra veel tekenbeten werden gemeld. In heel juni werden zo’n 3500 tekenbeten gemeld op Tekenradar.nl. Bij 70 procent van de meldingen betrof het mensen die nog nooit eerder via Tekenradar.nl een tekenbeet gemeld hadden.

Aanhoudend hoog

Om te beoordelen of de toename veroorzaakt is door media-aandacht kunnen we naar de meldingen kijken van een groep van enkele honderden mensen die wekelijks aangeeft of ze wel of niet gebeten zijn. Media-aandacht heeft namelijk veel minder invloed op deze manier van meten. Figuur 1 geeft het 3-wekelijks gemiddelde van het percentage van deze deelnemers dat in die week een tekenbeet heeft opgelopen. Leden van deze groep geven het ook door als ze niet gebeten zijn. De oranje lijn in Figuur 1 is het verloop van het percentage deelnemers met een tekenbeet dit jaar. De stabilisatie in mei is goed te zien, gevolgd door een sterk doorstijgende lijn. Ook de weken na Hemelvaart was er sprake van een verhoogd aantal tekenbeetmeldingen. In de afgelopen weken liep een kwart van de wekelijkse melders een tekenbeet op. Het is duidelijk dat dit percentage flink hoger ligt dan in de voorgaande twee jaren.

Hoe zal de rest van de zomer verlopen?

We hebben net een aantal dagen met zeer extreem weer afgesloten. De tekenactiviteit is de afgelopen dagen mogelijk minder hoog geweest door de zeer hoge temperaturen. Tegelijkertijd zullen mensen ook bij deze hoge temperaturen verkoeling in het groen zoeken. In ieder geval lag de uitdrogingsindex de afgelopen dagen zeer hoog, wat het voor teken zeer risicovol maakt om op zoek te gaan naar gastheren. Hoe de rest van de zomer gaat verlopen is nog afwachten. Voorlopig is en blijft het extreem droog. Als neerslag uitblijft, zal de tekenactiviteit kunnen afnemen, maar als er regelmatig wat regen valt, kan het tekenactiviteitsniveau wel eens hoog blijven.

Waar werden de juniteken opgelopen?

Van alle ongeveer 3500 tekenbeten die in juni werden doorgegeven werd 32 procent in de tuin opgelopen. Bij 60 procent van de tuintekenbeten lag de tuin in het bos. Van alle tekenbeten werd de helft in het bos opgelopen (zie Figuur 2). Wandelen was de activiteit waarbij de meeste tekenbeten werden opgelopen, gevolgd door tuinieren (zie Figuur 3). De categorie anders is ook vrij hoog. Daarbinnen worden bijvoorbeeld de volgende activiteiten vaak genoemd: kamperen, vissen, hond of kat aaien, fietsen/mountainbiken, inventariseren, hardlopen en golfen, maar ook een bezoekje brengen aan een begraafplaats en concertbezoek. 

Ook in stedelijk gebied

Ook in zeer verstedelijkte gebieden worden tekenbeten opgelopen. In een laag-stedelijk gebied is de kans op het oplopen van een tekenbeet echter 1,6 keer hoger dan in een zeer verstedelijkt gebied. Omdat in de laag-stedelijke gebieden veel minder mensen wonen, is het aantal gemelde beten toch ongeveer gelijk.

Onzekerheid over locatie

Van alle melders geeft 37 procent aan dat ze de precieze locatie weten waar ze de teek hebben opgelopen, 39 procent weet het ongeveer, 14 procent denkt het te weten en 11 procent heeft geen idee waar ze de teek hebben opgelopen. Bij tekenbeten die in de tuin zijn opgelopen is 46 procent zeker dat ze de teek in de tuin hebben opgelopen en 27 procent weet het ongeveer.

Gebeten of niet, laat het ons elke week even weten

Als je ons elke week meldt of je tekenbeten hebt gehad, kunnen we bij veel media-aandacht beter meten of het werkelijke aantal tekenbeten toe- of afneemt. Het is dus heel fijn als je je aansluit bij de honderden melders die elke week aangeven of ze wel of niet gebeten zijn. Je kunt jezelf aanmelden door de rode knop ‘Elke week tekenbeet melden’ aan te klikken op de homepage van Tekenradar.nl en de daar getoonde vragen te beantwoorden. Na bevestiging krijg je wekelijks een e-mail met het verzoek een melding te doen. Het kost nauwelijks tijd maar is toch heel nuttig.

Tekst: Arnold van Vliet en Wichertje Bron, Leerstoelgroep Earth Systems and Global Change, Wageningen University & Research
Beeld: Martin Dijkstra; Tekenradar.nl