De boshommel is toegevoegd aan de licht herziene versie van de Basisgids hommels.

Bruinruggen en witkonten: nieuwe versie van de Basisgids hommels

EIS Kenniscentrum Insecten
21-NOV-2025 - In 2018 kwam de Basisgids hommels uit. Voor het eerst was er een eenvoudige determinatietabel om de in Nederland voorkomende hommels op naam te brengen. Nu, zeven jaar later, is het tijd voor een nieuwe versie. Niet alleen zijn er in de tussentijd veel nieuwe tekeningen gemaakt, maar er is zelfs een soort toegevoegd.

Voorkant van de licht herziene Basisgids hommelsDe Basisgids hommels is zo opgezet dat iedereen op een eenvoudige manier, met uitsluitend kleurkenmerken, de nog algemeen in Nederland voorkomende hommelsoorten op naam kan brengen. Omdat er alleen kleurkenmerken worden gebruikt, kunnen afwijkend gekleurde of sterk afgevlogen exemplaren niet op naam gebracht worden met deze basisgids. Ook staan niet alle zeldzame en uitgestorven soorten in de determinatietabel. Dat houdt het overzichtelijk. Voor de overige soorten en afwijkend gekleurde individuen verwijzen we naar de KNNV Veldgids Hommels van Nederland en België. Hierin staan alle soorten hommels die ooit in Nederland zijn gezien. Ook staat in deze gids een determinatietabel die structuurkenmerken gebruikt. De eenvoudigere tabel op basis van kleurkenmerken staat daar trouwens ook in.

Bruinruggen en witkonten

In de basisgids houden we het eenvoudig. Er wordt eerst gekeken naar de kleur van het borststuk: roodbruin voor de bruinruggen of anders gekleurd. Daarna kijken we naar de kleur van de achterlijfspunt: roodkont, geelkont of witkont. En omdat we weten dat zowel biologen als andere mensen nogal eens eigenwijs kunnen zijn, hebben we de boomhommel niet alleen in de bruinruggentabel opgenomen, maar ook in de witkontentabel. Maar als je hem daar uitsleutelt, heb je dus niet goed gelezen bij puntje 1 van de tabel tot de groepen: borststukrug bruin!

Toegevoegd: boshommel en extra tekeningen

Naast deze doublure van de boomhommel is ook een soort toegevoegd aan de gids: de boshommel. Deze soort werd als vrijwel verdwenen beschouwd toen de eerste versie van de basisgids werd gemaakt. Maar inmiddels wordt de boshommel weer af en toe in Zuid-Limburg waargenomen en zijn er enkele waarnemingen in Gelderland. Reden temeer om ook deze zeer fraaie hommel toe te voegen aan de herziene gids.

Verder is een aantal extra tekeningen van de hand van Jeroen de Rond toegevoegd die in de tussentijd voor de KNNV-veldgids zijn gemaakt. Er zijn maar liefst zestien van deze prachtige tekeningen toegevoegd, waardoor nu vrijwel iedere soort een afbeelding van een mannetje en een vrouwtje heeft.

Enkele van de nieuw toegevoegde tekeningen in de herziene Basisgids hommels

Bestellen

De Basisgids hommels is te bestellen bij EIS Kenniscentrum Insecten. Bovendien is een pdf-versie van de basisgids gratis te downloaden van de website van EIS. Wij wensen u veel leesplezier en vooral veel plezier bij het op naam brengen van de hommels in het veld.

Meetnet Hommels

Mocht u enthousiast zijn of worden over hommels, dan is er ook de mogelijkheid om een bijdrage te leveren aan de kennis over de aantalsontwikkelingen van hommels in Nederland. Dat kan door hommels te tellen in het Meetnet Hommels. Om hiermee te starten hoeft u echt nog niet alle hommels in de basisgids te kunnen herkennen. Hommels kunnen onderscheiden van andere insecten is een goed startpunt, waarmee we uiteraard ook helpen. Meer informatie over het Meetnet Hommels kunt u vinden op de website Bestuivers. Aanmelden kan door contact met ons op te nemen via meetnethommels@naturalis.nl.

Tekst: John Smit & Dominic Dijkshoorn, EIS Kenniscentrum Insecten
Beeld: Pieter Haringsma (leadfoto: mannetje boshommel); Remco Hiemstra, EIS Kenniscentrum Insecten; Jeroen de Rond