Passer domesticus. Huismus

De mussen vallen van het dak

Vogelbescherming Nederland
17-JUL-2018 - Warm weer en vogels: gaat dat wel samen? Vogels kunnen niet, zoals mensen, zweten om af te koelen. Honden en katten zweten trouwens ook niet, eigenlijk zijn vooral mensen uitzonderlijk aangepast aan de warmte. Sommige vogels kunnen op onverwachte manieren last hebben van het warme weer. Hieronder een top-5 van uitdagingen én oplossingen voor vogels.

1. Uitdroging

Vogels zweten niet, maar verdampen veel vocht via hijgen. Vogels zitten dan, net als honden dat doen, met open bek (snavel, in dit geval) en verdampen via hun ademhaling veel vocht. Bij dit verdampen van water wordt warmte uit het lichaam onttrokken, waardoor het dus verkoelend werkt. Maar het is wel van levensbelang voor vogels om voldoende toegang tot water te hebben. Met dit weer helpt u vogels enorm door een schaaltje of bord water op een veilige plaats aan te bieden. Dagelijks verversen is verstandig.
 
Roodborst

2. Droge, harde bodem

De bodem droogt uit en de bovenlaag wordt hard. Vogels die voedsel uit de grond halen, zoals merels en grutto’s, hebben het nu moeilijk. Wormen passen zich aan door iets dieper te gaan zitten, waar nog wel wat vocht in de bodem zit. Ze zitten daar helemaal buiten het bereik van vogels. Nu is het lastig om weidevogels te helpen. Door een stukje van uw gazon vochtig te houden kunt u voor merels en andere wormeneters in de tuin echter wél iets betekenen. Met wat water dat u in de keuken opvangt in een bak in plaats van weg te spoelen bijvoorbeeld. Want sproeien met drinkwater wordt tijdens deze droogte afgeraden.
 
Merel

3. Jonge vogels extra op proef gesteld

Dit is de tijd dat er volop jonge vogels te zien zijn. Vaak worden ze nog bijgevoerd door hun ouders tot ze onafhankelijk zijn. Daar kunnen een paar weken overheen gaan. Jonge vogels kunnen een hulpeloze indruk maken. Zeker als ze ook nog eens zitten te hijgen van de warmte. Toch is het belangrijk hen met rust te laten. Als het even kan, probeer er dan voor te zorgen dat de omgeving veilig is: houd de kat binnen en vraag anderen hetzelfde te doen. U kunt de vogels eventueel bijvoeren met eiwitrijk voedsel zoals meelwormen. Meelwormen bevatten dezelfde eiwitten als andere insecten en zijn perfect voedsel voor jonge vogels. De oudervogels zullen de meelwormen gretig weten te vinden en ervoor zorgen dat hun jongen niet tekort komen.
 
Jonge koolmees

4. Minder muggen beschikbaar

De meeste mensen zullen het niet direct een probleem vinden, maar er zijn minder muggen beschikbaar doordat allerlei natte plekken (emmers, bloempotten, enz.) zijn opgedroogd. Dit zijn voor muggen dé ideale plekken om zich voort te planten. Met name mug-etende vogels die niet ver vliegen om hun voedsel te zoeken, moeten nu meer moeite doen.
 
De gierzwaluw heeft er minder last van. Deze muggenverslinder vliegt vanuit elke Nederlandse stad moeiteloos naar een groot water in de regio om daar de vliegen en muggen te eten die in de stad nu niet voorhanden zijn. U hoeft dus geen speciale mug-bevorderende maatregelen te treffen om deze bedreigde soort te helpen. Dat scheelt. U kunt de insecteneters in de tuin wel helpen door wat meelwormen te voeren op uw voerplank (zie 3).
 
Gierzwaluw

5. Stenen veel heter dan groen: tegel eruit, plant erin!

Een omgeving met stenen, asfalt en beton is véél warmer dan een groene omgeving. Door verdamping koelen planten en bomen de omgeving makkelijk vijf tot acht graden af. Een stad is daardoor altijd een paar graden warmer dan het buitengebied; een bos is nog koeler doordat er onder bomen ook meer schaduw is.

De béste manier om vogels te helpen bij warmte, is voorkomen dat het te heet wordt. Zorg voor een groene, natuurvriendelijke tuin. Daarin vinden vogels onder alle omstandigheden voedsel en verkoeling. Vogelbescherming geeft gratis tips over hoe u dit kunt doen. U kunt zelfs een deskundige met uw situatie laten meedenken: vraag advies aan een van onze Tuinvogelconsulenten voor het allerbeste én mooiste resultaat.
 
Groene tuin met tegels
Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Willem van Kruijsbergen, Saxifraga (leadfoto: huismussen); Peter Liebe, Jasper de Ruiter & Diny Bosman, Vogelbescherming Nederland; Shutterstock