Nieuw-Guinea: eiland met de meeste plantensoorten ter wereld

Checklist van vaatplanten

Gisteren is in het wetenschappelijke tijdschrift Nature het onderzoek gepubliceerd. Het is de eerste en enige door experts geverifieerde checklist van de vaatplanten van Nieuw-Guinea en de omliggende eilanden. De openbaar beschikbare checklist bevat 13.634 soorten (68 procent endemisch), 1.742 geslachten en 264 families - wat suggereert dat Nieuw-Guinea floristisch het meest diverse eiland ter wereld is. Peter van Welzen, senior onderzoeker bij Naturalis en een van de co-auteurs: "Vakkennis bleek essentieel voor het samenstellen van checklists in het digitale tijdperk: alleen vertrouwen op online taxonomische bestanden zou het aantal soorten slechts met 22 procent hebben doen toenemen." Rodrigo Cámara, hoofdonderzoeker van de publicatie vult aan: "Het ontdekken van nieuwe soorten vertoont geen tekenen van afvlakking en de onderzoekers bespreken stappen om botanisch onderzoek in de ‘Laatste Grote Onbekende’ te versnellen." Peter van Welzen: "De checklist vergemakkelijkt het determineren van exemplaren. Dit is belangrijk bij verschillende soorten onderzoek, variërend van ecologie tot etnobotanie." 

De rol van Nederlandse onderzoekers

De collectie van Naturalis Biodiversity Center speelde een belangrijke rol bij het opstellen van de checklist. Het was de grootste bron van informatie. Naturalis heeft van alle instituten ter wereld met een referentiecollectie de meeste collecties uit Nieuw Guinea, vooral uit Papua Nieuw Guinea. Dat verklaart ook het grote aantal gespecialiseerde Naturalisonderzoekers dat een bijdrage aan het artikel heeft geleverd. De zeven onderzoekers zijn Frits Adema, Susana Arias Guerrero, Brigitta Duyfjes, Peter Hovenkamp, Niels Raes, Willem de Wilde en Peter van Welzen. Bovendien is het nationale onderzoeksinstituut op het gebied van biodiversiteit de belangrijkste trekker van het internationale Flora Malesiana Project (het beschrijven van de plantenwereld van de Maleise Archipel). Nederland laat zien dat het binnen het vakgebied plantensystematiek bij de top van de wereld behoort, en dat die kwaliteit er al lange tijd is. 

Nederlands erfgoed

Bij de checklist behoren ook de gedroogde plantenexemplaren, een stuk Nederlands erfgoed beheerd door Naturalis. De exemplaren worden actief gebruikt bij onderzoek naar:

• Nieuwe soorten en betere afgrenzingen van soorten.
• DNA barcodes: vaste stukjes DNA typisch voor een soort.
• Beeldherkenning, voor in het veld en in het herbarium.
• DNA voor evolutionair onderzoek.
• Modelleren van soortsverspreidingen, in heden, verleden en toekomst, zoals in een studie naar de verwachte achteruitgang aan plantennamen in de vele honderden talen in Nieuw Guinea bij toenemende klimaatverandering: Climate change threatens New Guinea’s biocultural heritage.

Meer informatie

• Het wetenschappelijke artikel 'New Guinea has the world’s richest island flora'.
• Bespreking van dit artikel in de News & Views sectie van Nature door Prof. Vojtech Novotny, een Tsjechische expert op het gebied van Nieuw Guinea.
• Neem voor meer informatie contact op met Peter van Welzen, Naturalis Biodiversity Center

Tekst: Naturalis Biodiversity Center
Foto's: Jan Meijvogel; Charlie Heatabun