Natuurjournaal 20 augustus 2025

De rozenmosgalwesp behoort tot de familie van de echte galwespen. Galwespen zorgen bij planten voor woekeringen. Hieruit ontstaan gallen waarin de larven zich kunnen ontwikkelen. Dat gebeurt doordat, na het uitkomen van de eieren, de larven stoffen uitscheiden die de plant aanzetten tot galvorming. Als de larve eerder sterft, stopt ook de galvorming. De gal zorgt voor voeding voor en bescherming van de larve. De rozenmosgalwesp legt haar eitjes op, meestal wilde, rozenstruiken (geslacht Rosa), zoals de hondsroos. Ze hebben een voorkeur voor zwakke waardplanten die een tekort aan water hebben, mogelijk zodat de planten minder goed kunnen terugvechten tegen de galontwikkeling. De gallen zijn bolvormig en bedekt met lange, vertakte haren. Ze zitten meestal aan het uiteinde van een tak en worden dan het grootst, met een doorsnede tot wel 6 centimeter, maar ze kunnen ook op bladeren, kelk- en kroonbladeren, meeldraden, en rozenbottels ontstaan. De gallen zijn dan kleiner, vanaf enkele millimeters. De gal bevat enkele tientallen kamers met in elke kamer een larve die er overwintert en verpopt tot een galwesp. Deze kruipt in mei of juni naar buiten om zelf eitjes te leggen, waarna opnieuw een gal gevormd wordt. 

Een andere soort uit de familie van de echte galwespen is de ananasgalwesp, die in Nederland vooral gallen vormt op okselknoppen van zomer- en wintereiken. De gevormde gallen hebben overlappende schubben, zijn 2 tot 3 centimeter lang en hebben een doorsnede van 1 tot 2 centimeter. De gal bevat een eivormige binnengal, waarin één larve van de ananasgalwesp zit. De ananasgal is de generatie die door ongeslachtelijke voortplanting tot stand komt. Er is ook een geslachtelijke generatie. Dat zijn eivormige, eenkamerige gallen die lijken op meeldraden, waar ze ook tussen staan in de mannelijke katjes van eiken.

Tekst: Marco Wind, Nature Today
Beeld: Mark Zekhuis, Saxifraga; Marco Wind