Landschapselementen op particuliere gronden: drie inspirerende verhalen uit de praktijk
Deltaplan BiodiversiteitsherstelDe toegenomen – en nog steeds voortgaande – schaalvergroting en intensivering in de landbouw zorgde weliswaar voor een enorme groei van de productie van de Nederlandse landbouw, maar een keerzijde hiervan is het verlies van erfgoedwaarden en daarmee de herkenbaarheid van het Nederlandse landschap. De afname van landschapselementen heeft ook gezorgd voor een flinke achteruitgang van de biodiversiteit in het landelijk gebied.
Aanvalsplan Landschap
Een coalitie van natuur- en landschapsorganisaties, verenigd onder de naam Samen voor Biodiversiteit, lanceerde in 2022 een ambitieus plan om het Nederlandse landschap een forse kwaliteitsimpuls te geven door op grote schaal in te zetten op (her)aanplant van landschapselementen in het landelijk gebied. Met de aanleg van vele honderden kilometers heggen, hagen en natuurvriendelijke oevers die dit Aanvalsplan Landschap ambieert, ontstaat een rijk en gevarieerd cultuurlandschap. Er wordt duurzaam voedsel geproduceerd, er is plek voor de natuur en de diversiteit van de landschappen is goed herkenbaar.
Er is op drie locaties gefilmd. Particuliere grondeigenaren hebben, met hulp van de overheid, ingezet op het behouden of terugbrengen van specifieke landschapselementen. De serie is tot stand gekomen met een bijdrage van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Greppelland Fryslân: natuur en landbouw in balans
De Nije Pleats in het Friese veenweidegebied combineert landbouw met natuurbehoud. Het greppelland – een historisch en ecologisch waardevol landschap – speelt een centrale rol. Dankzij het behoud van deze natuurlijke waterstructuren ontstaat een rijk leefgebied voor weidevogels, insecten en bodemleven. Veehouder Jitze Peenstra en landschapsbeheerder Jeroen Wiersma vertellen hoe greppelland bijdraagt aan biodiversiteit, waterbuffering en klimaatadaptatie. Een inspirerend voorbeeld van boeren die met hart voor natuur het landschap duurzaam vormgeven.
Landschapselementen – Greppelland Fryslân: natuur en landbouw in balans (Bron: Deltaplan Biodiversiteitsherstel)
Polder Nijbroek: natuurinclusief wonen
In Polder Nijbroek combineert Plan 26 landschapsherstel en biodiversiteitsherstel met kleinschalige woningbouw. Wat ooit een afgebrand boerenbedrijf was, is nu een duurzaam woonerf met woningen, bloemrijke randen, houtwallen en poelen. Lokale initiatiefnemers vertellen hoe ze met de hulp van experts en vrijwilligers het landschap verrijkt hebben – met oog voor ecologie, erfgoed en gemeenschapszin. Een voorbeeldproject dat laat zien hoe een particulier initiatief bijdraagt aan een natuurrijke leefomgeving.
Landschapselementen – Natuurinclusief wonen in Polder Nijbroek (Bron: Deltaplan Biodiversiteitsherstel)
Brongebied Grote Wetering: landschap in handen van bewoners
Particuliere grondeigenaren zoals de familie Françoijs dragen bij aan het herstel van het traditionele landschap in het brongebied van de Grote Wetering. Met de hulp van Stichting Landschapsbeheer Gelderland zijn struweelhagen, poelen en een hoogstamboomgaard aangelegd. Deze groene structuren versterken biodiversiteit, klimaatbestendigheid én de beleving van het landschap. Een inspirerend voorbeeld van hoe betrokken burgers met liefde voor natuur en erfgoed hun omgeving mooier en veerkrachtiger maken.
Landschapselementen – Brongebied Grote Wetering (Bron: Deltaplan Biodiversiteitsherstel)
Meer informatie
- Benieuwd naar onze eerdere video over het belang van landschapselementen? Kijk op de website van Deltaplan Biodiversiteitsherstel.
- Er zijn drie projectvideo's gemaakt ter inspiratie: Noardlike Fryske Wâlden, Voedselbos Ketelbroek en Melkveehouderij Pelgröm.
Tekst en beeld: Deltaplan Biodiversiteitsherstel