Europese graslanden even soortenrijk als tropische regenwouden?
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
Ecologen zijn al decennialang gefascineerd door het feit dat op kleine oppervlaktes toch hoge aantallen soorten kunnen samenleven. Als schatkamers van de biodiversiteit staan tropische regenwouden daar bij uitstek voor gekend. Recent wetenschappelijk onderzoek stelt echter dat, indien je op kleinere schaal kijkt, Midden-Europese graslanden de regenwouden naar de kroon steken.
Wereldrecords zullen mensen altijd aanspreken. Ook wetenschappers zijn er niet ongevoelig voor. Wilson et al. (2012) gingen op zoek naar het meest soortenrijke habitat ter wereld. Zij focusten hiervoor op planten. Door de wetenschappelijke literatuur uit te pluizen verzamelden zij de resultaten van wetenschappelijke onderzoeken uit nagenoeg alle delen van de wereld. Daarbij werd gekeken naar de plantenrijkdom die in de studies gerapporteerd werd, op verschillende schalen: van 1 mm² (!) tot 1 ha.
Al snel blijkt uit hun vergelijkende studie dat twee vegetatietypes uitblinken in hoge soortenaantallen: de Latijns-Amerikaanse regenwouden én halfnatuurlijke graslanden in Centraal-Europa. Regio’s die traditioneel bekend staan als uitzonderlijk als het op plantenrijkdom aankomt, blijken op kleine oppervlaktes toch minder plantensoorten te herbergen dan verwacht. Zuid-West Australië staat bijvoorbeeld, met zijn mediterraan klimaat, bekend om een unieke plantengroei. Wetenschappers telden er echter niet meer dan 82 soorten op 1000 m², beduidend minder dan de 179 plantensoorten die ze op dezelfde oppervlakte in Israël aantroffen en een heel pak minder dan de 313 soorten die een Colombiaans regenwoud op die oppervlakte herbergt. Ook het Zuid-Afrikaanse ‘fynbos’ herbergt slechts de helft van het wereldrecord ‘plantenrijkdom’, met 128 soorten op 100m².
Op grotere schaal spant het tropisch regenwoud in Ecuador de kroon. Daar werden niet minder dan 942 plantensoorten op 1 ha vastgesteld. Maar als je inzoomt, wordt het een ander verhaal. Een Argentijns berggrasland telt 89 plantensoorten op 1 vierkante meter, slechts een klein verschil met de 87 soorten die op dezelfde oppervlakte in de Russische steppe genoteerd werden. In Roemenië werden op 10 m² 98 plantensoorten geteld, terwijl een Tsjechisch proefvlak van 16 m² tot 105 verschillende planten laat zien. Op kleine schaal zijn Europese graslanden , die steevast gemaaid of begraasd worden, recordhouders op vlak van plantenrijkdom.
De wetenschappers pretenderen niet dat dit de hoogste maxima zijn die je in de wereld kan vinden. Maar wellicht zitten Wilson e.a. hier aardig in de buurt van de reële maxima. Dergelijke records roepen echter nieuwe vragen op. Ecologische theorieën stellen dat 2 soorten slechts naast elkaar kunnen samenleven als ze niet dezelfde niche innemen. Zijn er dan 942 verschillende niches te vinden op 1 ha? Voer voor nieuw wetenschappelijk onderzoek!
Referentie: Wilson, J.B., Peet, R.K., Dëngler, J. & Pärtel, M. 2012. Plant Species Richness: the world records. Journal of Vegetation Science (in press).
De volledige studie kan je hier raadplegen.
Tekst: Wim Veraghtert, Natuurpunt Studie
Foto: Jasenka Topic, Saxifraga