Onroerend erfgoed is paddenstoelenparadijs
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
De tuinwijk ‘Floreal’ in Watermaal-Bosvoorde (Brussels Hoofdstedelijk Gewest) kwam de voorbije maanden al vaker in de media doordat de renovatie er moeizaam verloopt omdat er veel beperkingen worden opgelegd aan dit erfgoed. De site die 85 jaar geleden werd gebouwd, blijkt nu ook voor paddenstoelen van grote waarde.
Graslanden met veel wasplaten: in West-Europa zijn dat meestal waardevolle kalkgraslanden, eeuwenoude gazons op landgoederen of weilanden van keuterboertjes, die van oudsher extensief begraasd zijn. Dat een nieuwe toplocatie voor deze kritische graslandpaddenstoelen nu aan in de de rand van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt ontdekt, is dan ook een grote verrassing.
Bij toeval werd sinds eind oktober door amateurmycoloog Ralph Vandiest naar paddenstoelen gekeken in voortuinen, speelpleintjes en bermen van de Florealwijk en dat leverde, op amper een handvol bezoeken, heel wat op: 14 soorten wasplaten, 6 soorten knots- en koraalzwammen, 2 soorten aardtongen en één zeldzamere satijnzwam. Kortom een diversiteit waar veel natuurbeheerders jaloers op zouden zijn.
Het gaat hier om indicatorsoorten voor stabiele, voedselarme graslanden en die zijn bijna allemaal zeldzaam in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Wellicht bleef het gazonbeheer in deze wijk door de jaren constant en werd er zelden gemest of mos verwijderd.
Sites waar meer dan 10 soorten wasplaten werden waargenomen zijn in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op één hand te tellen. Meestal gaat het om graslanden in natuurgebieden die eeuwenlang op een extensieve manier werden beheerd, bijvoorbeeld hellende graslanden die te steil waren om te bemesten, te ontginnen als landbouwgrond of te verkavelen. In de provincies Vlaams-Brabant en Limburg werd al veel naar dit soort graslanden gezocht en kwam men al tot de vaststelling dat ook bermen, tuinen en parken zeer belangrijk zijn voor deze graslandpaddenstoelen.
Maar dat een site van tuinen en bermen zoveel soorten kan tellen, is in Vlaanderen nog niet bekend. Ook voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is dit nieuw. De sociale wijk ‘Floreal’ is samen met haar buur ‘Le Logis’ al jaren gekend bij de natuurminnende Brusselaar omdat het Vliegend hert (Lucanus cervus) er zich voortplant. De uitzonderlijke paddenstoelenrijkdom is dus wel een nieuwtje dat de natuurwaarde van deze wijken bevestigt. Vorig jaar verscheen een paddenstoelenatlas voor Vlaams-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (1980-2009) waarin voor het Brussels Gewest 1556 soorten werden beschreven. Met de ontdekking van deze site kunnen we daar meteen 11 soorten aan toevoegen. Eén soort werd zelfs nooit in Vlaams-Brabant gezien: Ivoorkoraaltje (Ramariopsis kunzei).
De soortenlijst van de Florealwijk telt intussen ook enkele soorten die in Vlaanderen maar een handvol keren gevonden zijn, zoals Stinkende wasplaat (Camarophyllopsis foetens), Ridderwasplaat (Hygrocybe fornicata) en Wantsenwasplaat (H. obrussea). Aangezien paddenstoelen vaak maar kort hun kop boven de grond steken en de wijk heel wat interessante hoekjes herbergt, is de kans groot dat de komende jaren nog extra topsoorten aan de lijst worden toegevoegd.
De vondsten leren ook dat dergelijke kritische soorten niet noodzakelijk eeuwenoude graslanden verkiezen. Stabiele gazons die werden aangelegd in de loop van de jaren '20 blijken intussen optimale standplaatscondities voor wasplaten en andere zeldzaamheden te bieden.
Natuurpunt en Leefmilieu Brussel maken er werk van om de beheerders van de site te informeren over de uitzonderlijke natuurwaarde van de woonwijk. Voor meer informatie over biodiversiteit in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kan u terecht bij Leefmilieu Brussel, 02/775 75 75 of biodiv@leefmilieu.irisnet.be.
De paddenstoelenatlas van Vlaams-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Steeman et al. 2011) is nog steeds te koop in de Natuurpunt winkel.
Tekst: Roosmarijn Steeman, Natuurpunt Studie, m.m.v. Olivier Beck & Mathias Engelbeen, BIM.
Foto's: Wim Veraghtert