Slakken doen het met pijltjes
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
Het voorjaar zorgt ook bij slakken voor heel wat lentekriebels. Wriemelend en knuffelend winden zij zich om elkaar heen. Slakken haasten zich niet voor de daad en hebben allerhande vreemde manieren om de daad te voltrekken. Liefdespijltjes of slijmdraden, iemand?
Alle slakken zijn tweeslachtig. In wetenschappelijke termen "hermafrodiet" genaamd. Deze term is te danken aan Hermaphroditus, een tweeslachtig wezen uit één van de vele liefdeshistories die de Griekse mythologie rijk is. Hermaphroditus was de zoon van Hermes en Aphrodite. Toen de nimf Salmakis op een goede dag de naakte Hermaphroditus badend aantrof, werd ze op slag verliefd. De schuwe jongen ging echter niet op haar avances in en de wanhopige Salmakis smeekte de goden dat niets hen ooit nog zou scheiden. Het wonder geschiedde: Salmakis en Hermaphroditus smolten samen en er ontstond een wezen: half man, half vrouw.
Slakken mogen dan wel zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen bezitten, ze hebben elkaar nog steeds nodig voor een bevruchting. Aangezien slakken zowel mannetjes als vrouwtjes zijn, levert een vrijend koppeltje slakken dus eigenlijk altijd een kwartetje groepsseks op.
Verscheidene soorten huisjesslakken, zoals de Wijngaardslak, maken van de liefdesdaad een waar riddertoernooi. Als echte cupido’s vuren ze kalkpijltjes op elkaar af. Lange tijd ging men ervan uit dat deze zogenaamde liefdespijltjes een stimulerend effect hadden. Maar niets blijkt minder waar. Een wel erg egoïstische instelling ligt aan de basis van dit fenomeen. Slakken zijn immers in staat om zaadcellen te verteren in plaats van er hun eicellen mee te bevruchten. En dat doen ze wanneer ze de kwaliteiten van hun partner na de paring niet erg hoog inschatten. Een noodpil voor slakken als het ware. De kalkpijltjes bevatten echter hormonen die dit tegenwerken. De hormonen stimuleren de ingewanden van de getroffen slak op zo’n manier dat de zaadcellen sowieso richting eicellen geleid worden en zorgen zo voor een gegarandeerde bevruchting. In de evolutie van de huisjesslakken is een heuse ‘wapenwedloop’ ontstaan waarbij vreemd gevormde pijltjes met stekels, haken en pinnen ontstonden. Deze moesten er in slagen om diep in de ‘buik’, eigenlijk spreken we hier van de ‘voet’, van de slak door te dringen om daar op de juiste plaats hun hormonen te lossen. Tegelijkertijd werden tal van afweersystemen ontwikkeld om toch maar geen liefdespijltje in eigen buik te krijgen. Je hoort het al, de romantiek is dus eerder ver te zoeken…
Naaktslakken zijn dan weer iets minder krijgslustig. Zij kruipen vaak samen in een boom of op een muurtje en produceren er een slijmdraad waarlangs ze zich samen laten zakken. Ook hier komt heel wat geknuffel aan te pas. Eens de juiste hoogte bereikt is, wordt de jongeheer van de slakken uitgerold. En die kan bij sommige slakken zelfs tot 1 meter lang worden. En de daad zelf? Die neemt algauw een halve dag in beslag. Tantra avant la lettre dus.
Tekst: Jens D’Haeseleer, Natuurpunt Studie
Foto’s: Mark Zekhuis, Saxifraga