Beschuit met eikelmuisjes!

Voor knaagdieren is het extra spannend als de populatie heel klein wordt, knaagdierpopulaties kennen namelijk pieken en dalen. Een jaar met een dal kan net de genadeklap betekenen, waardoor de populatie uitsterft. Voor de zeer zeldzame eikelmuis was er een meevaller, toen in 2016 in de Randstad een tweede populatie eikelmuizen werd ontdekt. Deze populatie bevond zich op het terrein van een voormalig moestuincomplex, ver van het natuurlijk verspreidingsgebied. Deze dieren zijn opgevangen in GaiaZOO en, na het ophangen van nestkasten, uitgezet nabij Bemelen. Een leefgebied waar ze eerder algemeen voorkwamen, op slechts tien kilometer van de laatste bekende populatie eikelmuizen in Nederland.

De belangrijkste zorgen bij het verplaatsen naar een nieuw leefgebieden waren: hoe krijgen we het leefgebied zo snel mogelijk geschikt? Waarom is de eikelmuis in het verleden verdwenen? En gaan de verplaatste eikelmuizen wel jongen krijgen?

Samenwerking

Het Elisabeth Strouvenfonds investeerde op verzoek van de Zoogdiervereniging in een aantal maatregelen om percelen van Stichting Het Limburgs Landschap en particulieren opnieuw geschikt te maken voor de eikelmuis. Aanvullend is door Stichting Bargerveen onderzoek gedaan naar het voedselaanbod, wat gefinancierd werd uit het biodiversiteitsfonds van het Wereld Natuur Fonds. De Vogelwerkgroep Bemelen heeft de eikelmuis collectief in het Bemelse hart gesloten en de Provincie Limburg is samen met het IKL in juni gestart met uitvoering van het beschermingsplan voor vier jaar. De komst van deze eikelmuizen naar dit nieuwe leefgebied is een enorme stimulans gebleken voor een actieve bescherming van de soort in Limburg.

Drie nesten

Kennelijk hebben de eikelmuizen hierop gewacht, want net na de officiële start van deze samenwerking werden jonge eikelmuizen gevonden in nestkasten nabij Bemelen: drie nesten met in ieder nest zo’n zes jongen, plus de moeder. Dit aantal past nog makkelijk in een kast als de jongen net zijn geboren, en ze zo’n twee tot drie centimeter lang zijn. De grootste jongen waren echter al bijna volgroeid (zo’n twaalf centimeter lang) en op zo’n warme dag wordt het dan wel zweten met zeven warme lijven in een kast. Het derde nest had jongen van zo’n zeven centimeter lang (zie foto). De kleinste jongen kunnen zelfs al een tweede worp zijn geweest. Het belangrijkste is dat nu duidelijk is dat de eikelmuizen zich in dit tweede leefgebied thuis voelen en ook jongen krijgen.

We mogen deze jonge eikelmuizen zien als het startschot van een nieuwe fase voor de eikelmuis in Limburg. Het doel is om de komende jaren het Zuid-Limburgs cultuurhistorisch landschap met zijn holle wegen, graften, hagen en boomgaarden zo te herstellen dat eikelmuizen en andere soorten zoogdieren, bijen, vlinders, vogels, amfibieën en reptielen zich er weer volop thuis voelen.

Tekst: Ellen van Norren en Maurice La Haye, Zoogdiervereniging
Foto's: Wesley Overman (leadfoto: eikelmuis); Piet Hein Pelser, Vogelwerkgroep Bemelen