Onderzoek herstel van konijnenpopulaties in kustduinen in beeld

OBN Natuurkennis
20-APR-2021 - Het gaat niet zo goed met de konijnen in het duingebied. Niemand weet hoe dat komt. Daarom startte het Kennisnetwerk OBN in 2017 met een landelijk onderzoek. De onderzoekers bekijken de leefgebieden van konijnen in het duin en verzamelen konijnenkeutels en bloedmonsters. In een recent verschenen video wordt het onderzoek in beeld gebracht en een preview van de eerste resultaten gegeven.

Aanleiding van het onderzoek

Konijnen vormen door hun begrazing en het holen graven, waarmee ze kalkrijk zand omhoog brengen en kleinschalige verstuiving bevorderen, een sleutelfactor in het duinecosysteem. De invloed van grazen en graven door gezonde konijnenpopulaties is essentieel voor de instandhouding en herstel van het prioritaire habitattype 'Grijze duinen'. Knelpunten hier zijn vergrassing en verstruweling als gevolg van hoge stikstofdepositie en tegelijk gebrek aan dynamiek én afgenomen konijnbegrazing. Door onder andere habitatverandering en de virusziekten myxomatose en RHD is het aantal konijnen sinds de jaren negentig enorm afgenomen.

Duinlandschap met konijnenholen

Konijnenpopulaties

Populaties herstellen goed in veel, vooral kalkrijke, duingebieden aan de Hollandse kust. Sommige kalkarme duingebieden kennen daarentegen al lang zeer lage dichtheden konijnen, ondanks habitatherstel. In sommige terreinen komen hoge en lage dichtheden naast elkaar voor. Nog steeds is grotendeels onbekend waarom populaties zo verschillend reageren op nieuwe uitbraken van virusziekten en zo verschillend herstellen na sterke afname. Factoren die een bepalende rol zouden kunnen spelen zijn habitatkwaliteit, facilitatie door grote grazers, populatieomvang, genetische diversiteit, resistentie tegen virusziekten en predatie.
Door het gebrek aan inzicht in deze complexe populatiedynamiek is onvoldoende duidelijk welke maatregelen duinbeheerders kunnen nemen om konijnenpopulaties te versterken om bij te dragen aan het herstel en instandhouding van de Grijze duinen.

Aanpak van het onderzoek

Het onderzoek wordt uitgevoerd door Jasja Dekker Dierecologie, Marijke Drees, Stichting Science4Nature, Moerman Eco & Agro en Stichting Bargerveen. De onderzoekers bekijken de leefgebieden van konijnen in het duin. Ook verzamelden en analyseerden zij konijnenkeutels en bloedmonsters. Hiermee werd onderzocht of er geen inteelt is en werd bepaald of de konijnen ziektes hebben. Deze verschillende aspecten van het onderzoek worden uitgelegd in onderstaande video.

Om dit object in te laden dien je marketing-cookies te accepteren.

Herstel konijnenpopulaties in kustduinen (Bron: Koen Moons en Eelke Dekker)

De resultaten van het onderzoek en de daaruit volgende praktische maatregelen voor duinbeheerders komen dit jaar beschikbaar op Natuurkennis.nl.

Meer informatie

Tekst: Neeltje Huizenga Kennisnetwerk OBN
Foto's: Mark Zekhuis, Saxifraga (leadfoto: konijn); Hans Dekker, Saxifraga
Video: Koen Moons en Eelke Dekker