Eikenprocessierupsen eerste week van april uit ei

De eikenprocessierupsen zijn bijna zover om uit het ei te kruipen. Net als voorgaande jaren heeft Silvia Hellingman van diverse eipakketjes de ontwikkeling van de eikenprocessierupsen in hun eitjes beoordeeld uit enkele locaties in het zuiden van Nederland. Deze eipakketjes zijn aangeleverd door Henry Kuppen van Terra Nostra. De overige eipakketjes zijn niet tijdig aangekomen, zodat we geen uitspraak kunnen doen over de ontwikkeling in andere regio’s. De eitjes zijn geopend onder de microscoop en beoordeeld op grootte, kleur en levendigheid van de rupsen. Ze bleken in goede conditie te zijn. Er zijn geen ingedroogde rupsen of onbevruchte eitjes aangetroffen.

De kleur van de rupsen verschilt. De lichtgekleurde rupsen in het filmpje betreffen eitjes die later zijn afgezet dan de oranje gekleurde eikenprocessierupsen. De oranje rupsen zijn al klaar zijn om uit hun eitjes te komen. De rupsen die beginnen te verkleuren zullen vermoedelijk een week later volgen. De rupsen die nog transparant geel zijn zullen een paar weken later volgen.

 Om dit object in te laden dien je marketing-cookies te accepteren.
Beoordeling van de conditie van de eikenprocessierupsen in het ei in maart 2022 (Bron: Silvia Hellingman)

Verwachting uitkomst eitjes

Maart koerst aan op een gemiddelde temperatuur van rond de 7,5°C. Dit is een graad hoger dan wat we tegenwoordig normaal vinden. Het is vooral de maarttemperatuur die bepalend is voor het moment waarop eikenprocessierupsen uit het ei komen. De verwachting is nu dat de eerste eitjes rond 5 april uit het ei komen. In 2021 liep de maximumtemperatuur eind maart al op tot bijna 25°C. Als gevolg daarvan kwam toen al op 1 april naar schatting tien procent van de eikenprocessierupsen uit het ei. Doordat april vervolgens zeer koud werd, vertraagde de ei-uitkomst van de rest van de eitjes met enkele weken. Volgens de langetermijnverwachting van het KNMI blijft de temperatuur tot eind maart hoog, maar met maxima onder de 20°C. Als de maximumtemperatuur voor het einde van de maand rond de 25°C uitkomt, is een eerste uitkomst eind maart niet uit te sluiten.

Overlastperiode en verwachting plaagdruk

Het verdere verloop is, zoals we vorig jaar goed zagen, in belangrijke mate afhankelijk van het weer. Bij een normaal temperatuurverloop verwachten we dat het overlastseizoen rond 24 mei zal beginnen. De mate van de te verwachten overlast is uiteraard afhankelijk van het aantal rupsen. We verwachten dat de plaagdruk dit jaar weer lager zal zijn dan vorig jaar. Het aantal geregistreerde nesten was in 2021 namelijk lager dan het jaar ervoor en ook zijn er het afgelopen najaar relatief weinig vlinders uitgevlogen, waardoor er ook minder eipakketjes zijn afgezet. De afname was in de zuidelijke helft van het land het grootst.

Vernieuwde Leidraad Beheersing Eikenprocessierups

Om tijdig maatregelen te kunnen treffen als de plaagdruk weer oploopt, zoals in 2018 en 2019, blijft beheersing van de eikenprocessierups nodig. De nieuwe Leidraad Beheersing Eikenprocessierups biedt een schat aan informatie aan iedereen die professioneel met de eikenprocessierups te maken heeft of daarin geïnteresseerd is.

Tekst: Kenniscentrum Eikenprocessierups: Silvia Hellingman, Hellingman Onderzoek en Advies; Henry Kuppen, Terra Nostra; Arnold van Vliet, Wageningen University; Henk Jans, Jans Consultancy Gezondheid en Milieu; Joop Spijker, Wageningen Environmental Research, Hidde Hofhuis, Stichting voor Duurzame Ontwikkeling
Foto’s en film: Silvia Hellingman