De gewone huissteekmug, Culex pipiens, legt graag haar eitjes in zowel kunstmatige broedplaatsen met water, zoals emmers, bloempotten en regentonnen, als in natuurlijke broedplaatsen, zoals slootjes en vijvertjes. Doordat er afgelopen maanden weinig neerslag is gevallen, waren er relatief weinig van dit soort plekken beschikbaar. Echter, de zeer hoge temperaturen van de afgelopen dagen hebben ervoor gezorgd dat de muggenlarven die er wél zijn, zich extra snel hebben ontwikkeld.
Geef ook de mate van muggenoverlast door
Om een goed beeld te krijgen van de invloed van deze weersomstandigheden op het aantal muggen en de mate van muggenoverlast die ze geven, roepen we mensen op om via Muggenradar.nl de mate van muggenoverlast door te geven. De opties zijn: geen overlast, een beetje overlast, veel overlast of heel veel overlast. Voor ons onderzoek is het dus ook interessant om te horen als er juist geen muggenoverlast is ervaren. Waarnemingen kun je anoniem doorgeven of met een (gratis) Nature Today-account. Je kunt je eigen waarnemingen dan later terugzien en ontvangt dagelijks of wekelijks een overzicht van de nieuw gepubliceerde natuurberichten. Op bijgaande kaart van Nederland staan de meldingen van de mate van muggenoverlast in de week van 6 juli 2025.
Westnijlvirus breidt zich uit
De waarnemingen dragen bij aan een langlopend project over muggenoverlast van Wageningen University. Van juli tot en met medio oktober proberen we inzicht te krijgen in hoe klimaat en weersomstandigheden de mate van overlast beïnvloeden. Dit jaar wordt het zesde meetjaar. Een van de centrale onderzoeksvragen die we met alle waarnemingen willen beantwoorden is: “Hoe is overlast te voorkomen en hoe zijn risico’s op overdracht van ziektes te verkleinen?” Die kennis is onder andere gewenst omdat het westnijlvirus zich in Europa uitbreidt.
Bovenstaande kaart van Europa toont in welke gebieden in Europa het westnijlvirus in 2024 is aangetroffen (rode gebieden). In de oranje en lichtgele gebieden is het westnijlvirus in voorgaande jaren een keer aangetroffen. In Nederland zijn de gebieden rond Utrecht en Arnhem lichtgeel omdat daar in 2020 het virus voor het eerst is aangetroffen. Gelukkig is het tot nu toe bij dat ene jaar gebleven. We zien wel dat in 2024 het virus in verschillende gebieden in het westen van Duitsland, dicht bij de Nederlandse grens, voor het eerst is aangetroffen. In hetzelfde jaar is het virus ook gevonden bij vogels en/of paardachtigen in het noorden van Duitsland, zie onderstaande kaart. Met deze verdere uitbreiding lijkt de kans groter dat het westnijlvirus ook in Nederland terugkeert.
Verminderen van muggenoverlast
Er is een aantal simpele maatregelen waarmee je steekmuggenoverlast kunt verminderen. Gooi elke week alle met water gevulde bakjes, potjes en schoteltjes in je tuin of op je balkon leeg, dek regentonnen af met een deksel, en zorg ervoor dat er geen stilstaand water in je dakgoot of op een plat dak staat. Verder kun je jezelf en anderen beschermen door horren voor de ramen te plaatsen, onder een klamboe te slapen en eventueel een antimuggenmiddel met DEET of citroeneucalyptusolie te gebruiken.
Tekst: Sander Koenraadt en Rody Blom, Laboratorium voor Entomologie, Wageningen University & Research; Arnold van Vliet, leerstoelgroep Earth Systems and Global Change, Wageningen University & Research
Beeld: Hans Smid, Bugsinspace.nl; Arnold van Vliet; Muggenradar.nl; European Center for Disease Prevention and Control (ECDC)