Muggenoverlast gedurende zomer sterk toegenomen en krijgt nu extra impuls

Vanaf week 30, de week van 17 juli, zijn ontvangers van de Nature Today-nieuwsbrief wekelijks opgeroepen om de door hen ervaren mate van muggenoverlast door te geven via Muggenradar.nl. Daarnaast konden ze aangeven hoeveel muggen ze gezien hadden. Ook in de voorgaande drie jaren hebben we op deze manier het verloop van de muggenoverlast in Nederland in kaart gebracht. Op basis van de voorlopige tussenresultaten concluderen we dat de muggenoverlast in het begin van de zomer redelijk laag was. De recordlange periode waarin helemaal geen regen viel eind mei en begin juni zorgden ervoor dat er zeer weinig broedplaatsen beschikbaar waren. Steekmuggen hebben plekken nodig waar gedurende enkele weken achter elkaar water staat waarin larven zich kunnen ontwikkelen. Eind juni en begin juli lag de gemiddelde muggenoverlast dan ook lager dan in de drie voorgaande jaren op hetzelfde moment.

Na half augustus sterke toename muggenoverlast

Vanaf half augustus gaven de Muggenradar-deelnemers aan meer overlast te hebben ervaren dan daarvoor. De gemiddelde overlast lag vanaf 20 augustus zelfs hoger dan in de voorgaande drie jaren (zie figuur). Vermoedelijk komt dit doordat het in juli en augustus veel heeft geregend. Hierdoor waren voor langere tijd veel broedplaatsen (zoals plantenpotten, emmers en schotels gevuld met water) beschikbaar. De larven die aan het eind van juli uit het ei zijn gekomen, waren vier weken later volwassen, waarna ze op zoek gingen naar een bloedmaal en daardoor voor overlast zorgden.

Zorgt septemberhitte voor meer muggen en overlast?

Normaal loopt de temperatuur in september terug, wat ervoor zorgt dat muggen zich minder snel ontwikkelen. We verwachten dat de huidige extreem hoge temperaturen voor een piek in muggenoverlast kunnen zorgen. Allereerst leiden hogere temperaturen tot grotere aantallen vrouwtjesmuggen die actief op zoek gaan naar bloed. Daarnaast gaat de ontwikkeling van de larven bij hogere temperaturen veel sneller dan normaal rond deze tijd. Aangezien er de afgelopen weken flink wat regen is gevallen, zullen veel broedplaatsen nog steeds voldoende gevuld zijn met water, waardoor relatief veel muggen tot ontwikkeling kunnen komen.

In Nederland is de huissteekmug (Culex pipiens) de meest talrijke mug, en is het de soort die het vaakst in de slaapkamer wordt aangetroffen. Alhoewel er nog enkele tientallen andere soorten steekmuggen zijn in Nederland, is de huissteekmug uitstekend aangepast aan de bewoonde omgeving. Eitjes worden afgezet in allerlei waterhoudende bakjes (emmers, gieters, regentonnen) en andere plekjes waar langere tijd water in blijft staan. Het is belangrijk om regelmatig dit soort waterhoudende bakjes te controleren en leeg te gooien, zodat steekmuggen minder plekken hebben om hun eitjes af te zetten.

Geef ook de mate van muggenoverlast door

De komende weken zullen we de wekelijkse oproep – om de mate van muggenoverlast te melden – via de Nature Today-nieuwsbrief verder voortzetten. De muggenoverlastopties zijn: Geen overlast, Een beetje overlast, Veel overlast of Heel veel overlast. Het is voor het onderzoek dus ook interessant om te weten als je geen last hebt van muggen. Als je de wekelijkse uitnodigingen om melding te doen in de komende weken ook wilt ontvangen registreer je dan voor de gratis nieuwsbrief. Je kunt zelf instellen of je de nieuwsbrief dagelijks of wekelijks wilt ontvangen. In de nieuwsbrief staan ook de nieuw verschenen natuurberichten die door zo’n veertig natuurorganisaties, kennisinstellingen, terreinbeherende organisaties en overheden worden gepubliceerd op Nature Today. Er is naast overlast namelijk ook veel te genieten van de natuur.

Tekst: Rody Blom, Sander Koenraadt, Laboratorium voor Entomologie en Arnold van Vliet, Leerstoelgroep Milieusysteemanalyse, Wageningen University & Research
Foto's: Hans Smid, BugsinSpace.nl (leadfoto: huissteekmug (Culex pipiens)); Arnold van Vliet