Natuurjournaal 26 juli 2025

Blaasjeskruid, een overblijvende, drijvende waterplant, bloeit nu uitbundig. Er zijn verschillende soorten, zoals groot, klein en loos blaasjeskruid. Blaasjeskruiden groeien in omgevingen waarin ze regelmatig mineralen tekortkomen en hebben een ingenieuze manier om die tekorten aan te vullen: ze vangen waterbeestjes. In de holle vangblaasjes aan de stengels van de plant heerst onderdruk – de druk in de blaasjes is lager dan de buitenluchtdruk. Als een watervlo, muggenlarve of ander diertje tegen de buitenkant aankomt en een voelhaar aanraakt, activeert dat een klepje dat alleen naar binnen opengaat. De wanden van het blaasje zetten uit en water wordt naar binnen gezogen. Zo valt de prooi met de deur in huis. Binnen een half uur is hij verteerd. Het meegekomen water wordt uit het blaasje geabsorbeerd, de onderdruk herstelt en de val is weer gebruiksklaar.

Blaaskopvliegen zijn leuk, alleen niet voor bijen, hommels en wespen. Het zijn parasitaire vliegen en hun gastheren zien ze liever gaan dan komen. De manier waarop de vrouwtjes hun eitjes afzetten, is spectaculair. Ze botsen expres tegen een vliegende bij of wesp op en wrikken met een soort breekijzer twee achterlijfsegmenten uit elkaar – tussen het pantser zit het weke vlees. Daarin leggen ze een eitje. Dit alles gaat in een oogwenk. Wat er met zo’n geinfecteerde bij gebeurt, laat zich raden. Blaaskopvliegen doden hun gastheren uiteindelijk en zijn daarmee parasitoïden. Iedere soort heeft een voorkeur voor bepaalde gastheren, maar omdat de slachtoffers wegkruipen voor ze overlijden, worden ze niet vaak gevonden en is moeilijk te achterhalen wie door wie wordt geparasiteerd. Een echte ‘whodunit’, in miniatuur.

Tekst: Karen Bosma, Nature Today
Beeld: Hans Dekker, Saxifraga; Frits Bink, Saxifraga