Hoogveenaarduil vrouwtje - primair

Nieuwe populatie hoogveenaarduil ontdekt

De Vlinderstichting
1-SEP-2025 - Eind augustus is er door een vrijwilliger van De Vlinderstichting een bijzondere ontdekking gedaan. In één vangnacht werden op een locatie in het oosten van Nederland dertig exemplaren van de hoogveenaarduil (Coenophila subrosea) geteld. Dit is een zeer zeldzame vlinder waarvan recent enkel waarnemingen waren uit Limburg.

De vlinders werden tijdens nachtvlindermonitoring aangetroffen in drie LedEmmers. Een bijzondere vangst omdat de soort in het verleden nog maar op vier andere locaties in Nederland is aangetroffen, waarvan drie locaties alleen met bekende waarnemingen uit de periode 1900 tot 2000. Dit is voor het eerst in vijf jaar dat we weer een waarneming binnenkrijgen van deze vlinder in ons land. Extra leuk is dat deze ontdekking is gedaan binnen een project dat is gefinancierd door het Cultuurfonds, waarbij de focus ligt op het (her)ontdekken van ernstig bedreigde en uitgestorven soorten in Nederland.

Gestreepte rups

De hoogveenaarduil vliegt in augustus en september. Mannetjes vallen duidelijk op door de meer roodachtige kleur en geveerde antennen. De vrouwtjes zijn wat bleker van kleur en hebben geen geveerde antennen. De hoogveenaarduil overwintert als rups en heeft in Nederland wilde gagel als waardplant. In buitenlandse literatuur worden ook wilg, berk, lavendelheide, bosbes en struikheide aangehaald. Rupsen van de hoogveenaarduil zijn niet te verwarren met andere soorten en duidelijk herkenbaar door een patroon van lichte en donkere strepen.

De mannetjes van de hoogveenaarduil hebben geveerde antennen. De vrouwtjes (zie leadfoto)  hebben gladde antennen

Te weinig aandacht voor nachtvlinders

De ontdekking van deze populatie staat gelijk aan het ontdekken van een nieuwe populatie van het veenbesblauwtje of de veenbesparelmoervlinder – uiterst zeldzame dagvlinders. Toch krijgen nachtvlinders nog niet dezelfde aandacht als dagvlinders in natuurbeleidsvorming. Deze ontdekking laat zien dat er nog steeds hele bijzondere en specialistische soorten onder de radar leven in Nederland.

Hoogveen in ere herstellen

De hoogvenen in Nederland staan onder druk door verdroging en vermesting. Een van de Nederlandse Natura 2000-opgaven is het behouden en herstellen van de resterende oppervlaktes actief hoogveen. Veel dag- en nachtactieve veenvlinders zijn de afgelopen decennia afgenomen door de verslechtering en versnippering van het leefgebied. Het is daarom belangrijk om de komende jaren meer inzicht te krijgen in de verspreiding van de veenafhankelijke soorten. Deze kennis zal hard nodig zijn om effectieve herstel- en beschermingsmaatregelen te treffen voor restpopulaties, en om aangetaste hoogvenen weer in ere te herstellen tot potentieel leefgebied voor de veenvlinders en andere insecten die niet zonder kunnen. 

Tekst: Jannes Boers, De Vlinderstichting
Beeld: Rik Wever