Natuurjournaal 10 september 2025

De bronsttijd van het edelhert komt er weer aan. Vanaf half september burlen mannelijke edelherten, bokken genaamd, erop los met als doel een harem te vormen. In deze periode wordt hun keelzak groter, waardoor het geburl van veraf te horen is. Daarnaast worden ze gespierder en vormen ze manen om er indrukwekkender uit te zien. Dat is niet onbelangrijk, want de bokken meten hun krachten onderling door naast elkaar te lopen en de ander te imponeren met hun formaat. Als er geen opgeeft, volgt er een gevecht. Dit gaat er hard aan toe, waarbij ze verwond kunnen raken en er geweien kunnen afbreken. Het is een ware uitputtingsslag, mannelijke edelherten kunnen wel 30 procent van hun lichaamsgewicht verliezen doordat ze gedurende de bronsttijd nauwelijks tot niet eten. De winnaar heeft het recht een harem te vormen.

Deze harem bestaat uit tot wel 20 hinden, vrouwelijke edelherten. Buiten de bronsttijd brengen hinden het jaar door in roedels van enkel hinden en onvolwassen vrouwtjes en mannetjes. Ze leven ruimtelijk gescheiden van roedels met volwassen mannetjes. Een hinderoedel staat onder leiding van een dominant vrouwtje. Naarmate de bronsttijd nadert, worden de vrouwelijke roedels opgezocht door de mannetjes, wier roedels volledig uit elkaar zijn gevallen. Hinden vallen voor het sterkste mannetje, die zo een zo groot mogelijke roedel hinden voor zich weet te winnen. Na de paring volgt een draagtijd van 225 tot 245 dagen, totdat eind mei of begin juni doorgaans één kalf per hinde wordt geboren.

Tekst: Marco Wind, Nature Today
Beeld: Bart Vastenhouw, Saxifraga; Luuk Vermeer, Saxifraga