Nieuwe veldgids onthult verborgen rijkdom van onze kustwateren

De Veldgids Kustvissen is een gids met een missie. Na jaren van veldwerk, onderzoek en samenwerking is een standaardwerk ontstaan, dat de biodiversiteit van onze kust toegankelijk maakt voor iedereen die met vissen werkt of er simpelweg door gefascineerd is. De veldgids is meer dan een determinatieboek; het is een instrument om de kennis over onze kustnatuur te verdiepen. De kustzone – waar zoet en zout elkaar raken – is een van de meest dynamische ecosystemen van Nederland. Door klimaatverandering, veranderend landgebruik en natuurherstelprojecten verschuiven leefgebieden en verspreidingsgrenzen razendsnel.

Volgens Mark Groen, visonderzoeker bij RAVON (Reptielen Amfibieen Vissen Onderzoek Nederland) en een van de auteurs, helpt de gids om de veranderingen in onze natuur beter te begrijpen: “Wie soorten beter leert kennen, krijgt oog voor de veranderingen in onze natuur. Deze gids helpt om dat verhaal te zien en te begrijpen.”

De gids bundelt decennia aan veldonderzoek en de inzet van talloze vrijwilligers. De honderden foto’s in natuurlijke kleuren en habitats, samen met gedetailleerde illustraties, tonen de diversiteit aan grondels, spieringen, platvissen en andere kustsoorten die vaak onopgemerkt blijven.

De Noordzee in beweging

De Noordzee is een buitengewoon divers ecosysteem, met habitats die variëren van zandbanken en slibgronden tot oesterbanken, scheepswrakken en windmolenparken. Hoe groter de variatie in leefgebied, hoe meer soorten zich er thuis voelen. Onder invloed van klimaatverandering, veranderingen in stroming en temperatuur – en de aanleg van kunstmatige structuren, zoals windparken en rifherstelprojecten – veranderen populaties van vissoorten zichtbaar.

De afgelopen jaren rukken zuidelijke soorten op – sommige via ballastwater, andere doordat de zee opwarmt of omdat er nieuw hard substraat beschikbaar komt. Zo duiken soorten op als de ringnekslijmvis (Parablennius pilicornis), kameleongrondel (Tridentiger trigonocephalus) en zwarte zeebrasem (Spondyliosoma cantharus). Tegelijkertijd verdwijnen andere, noordelijke soorten langzaam uit beeld.

De nieuwe veldgids helpt onderzoekers en natuurliefhebbers om deze verschuivingen beter te volgen. Met de beschrijving van 189 soorten kustvissen, waaronder ook soorten die in de komende jaren te verwachten zijn, biedt het boek voor het eerst een volledig Nederlandstalig determinatiewerk voor onze zoute en brakke kustzone. Mick Vos, visonderzoeker bij RAVON en medeauteur, legt uit: “Dankzij deze gids wordt het in kaart brengen van verspreiding en veranderingen in vispopulaties eenvoudiger. Zo kunnen we beter begrijpen hoe de verborgen biodiversiteit van onze kust zich ontwikkelt en hoe we daar zorgvuldig mee om kunnen gaan.”

Kust vol verrassingen

De Nederlandse kustwateren herbergen meer soorten dan ooit. Sommige verdwijnen, andere duiken juist nieuw op. Mick Vos: “Onlangs werd bijvoorbeeld een nieuwe vissoort voor Nederland ontdekt: de ringnekslijmvis (Parablennius pilicornis). Zulke vondsten onderstrepen hoe belangrijk het is om actuele en toegankelijke determinatiemiddelen te hebben.”

Sanne Ploegaert, de derde auteur van de gids en visonderzoeker bij RAVON, benadrukt het belang van kennis en betrokkenheid: “Elke nieuwe soort vertelt een verhaal. Met deze gids geven we mensen de middelen om die verhalen te volgen en te waarderen. We willen mensen laten ervaren hoe bijzonder de onderwaterwereld van Nederland is. Als je eenmaal ziet wat er allemaal vlak onder de kustlijn leeft, kijk je met heel andere ogen naar onze zee.”

Of je nu onderzoeker, duiker, sportvisser of natuurliefhebber bent – de Veldgids Kustvissen biedt een helder, compleet en praktisch overzicht van de vispopulatie langs de Nederlandse kust. 

Bestellen

U kunt de 'Veldgids Kustvissen: 189 soorten kustvissen en 70 families' bestellen via de webshop van RAVON. De gids biedt:

• De belangrijkste kenmerken per soort.
• Handige determineersleutels.
• Foto’s van dieren in hun natuurlijke kleuren en habitat, door Jelger Herder, en gedetailleerde illustraties van Paul Veenvliet.
• De nieuwste wetenschappelijke informatie.
• Een actueel, compleet en praktisch overzicht.
• Een onmisbaar naslagwerk voor iedereen die als professional of als liefhebber geïnteresseerd is in de vissen van onze kust.

Tekst: Jeroen van Riet, RAVON
Beeld: Jelger Herder (leadfoto: rode poon (Chelidonichthys lucerna); Paul Veenvliet; KNNV Uitgeverij