Natuurjournaal 4 december 2025

Ze kunnen bijna niet méér van elkaar verschillen, maar Nederland is twee nonnetjes rijk. Het eerste nonnetje is een schilderachtige zwart-witte eend – het mannetje althans. Nonnetjes broeden in boreale bossen, maar vliegen voor de winter vanuit landen als Lapland en Rusland zuidwaarts, eindbestemming Nederland en omstreken. Aan hun snavel is mooi te zien hoe eendensnavels onderling kunnen verschillen. Bij nonnetjes loopt de bovensnavel uit in een neerwaarts haakje. Drie keer raden wat ze ermee vangen ... vis! Nonnetjes maken korte metten met visjes van 3 tot 6 centimeter groot. Groepen nonnetjes doen aan ‘sociaal foerageren’: ze duiken tegelijk onder om prooien te vangen en duiken tegelijk op. De komende tijd is dat mooi te observeren, bijvoorbeeld in het IJsselmeer en het Markermeer.

Het nonnetje is ook een weekdier, een tweekleppige. De pastelkleurige schelpen van het nonnetje hebben we allemaal weleens op het strand gezien, ze liggen er in bulk. De schelpjes worden niet groter dan zo'n 3 centimeter. Natuurlijk is wat je op het strand vindt niet het hele dier. Het weke deel van het weekdier ontbreekt. Nonnetjes brengen hun leven ondiep ingegraven in modderige zandbodems door, die ze stofzuigen met hun afzonderlijke sifons of zuigbuisjes. Zo nemen ze voedsel op. Bij gevaar staken ze direct alle bezigheden en sluiten met sluitspieren hun twee schelphelften hermetisch af. Helaas helpt die truc niet bij roofdieren die bruut gaatjes in de schelpen boren, zoals sommige zeeslakken. Bewijs daarvan vind jij dan weer op het strand, ver weg van de crime scene.

Tekst: Karen Bosma, Nature Today
Beeld: Koos Dansen, Saxifraga (leadfoto: mannetje en vrouwtje van het nonnetje); Michel Langeveld, Wikimedia Commons