Natuurjournaal 11 december 2025

In veenmoerassen en op schraal, strooiselvrij zand in oudere bossen en heiden en in kalkarme duinen is kussentjesmos te vinden. Op dood hout kan het ook groeien. Zoals de naam doet vermoeden, vormt dit mos dichte kussens. De eirond-lancetvormige bladeren zijn tot 10 millimeter lang. De bladrand is in de bovenste helft naar binnen omgeslagen. Kussentjesmos is goed bestand tegen droogte doordat het veel hyaliene cellen bevat. Deze dode cellen bevatten geen bladgroenkorrels en doen dus niet aan fotosynthese. Na een regenbui kunnen deze cellen water opslaan. Het mos kleurt dan grijsgroen. Deze wateropslag vormt een voorraad voor droge perioden. Als de hyaliene cellen geen water meer bevatten, kleurt het mos bleek- tot blauwgroen.

Op vochtige tot natte, zure gronden op overwegend beschaduwde plekken kun je gewoon sterrenmos tegenkomen. Dit mos vormt eveneens kussentjes of het vormt zoden. De donkergroene bladeren zijn lancetvormig en tot 6 centimeter lang. Het blad is geleidelijk versmald in een scherphoekige top met een spitsje. Op de bladranden staan de tanden in paren, wat een goed veldkernmerk is en gewoon sterrenmos onderscheidt van het gelijkende groot rimpelmos met onregelmatig geplaatste tanden.

Tekst: Marco Wind, Nature Today
Beeld: Noortje Buddingh, Waarneming.nl; Jan Klinckenberg, Waarneming.nl