Red het Hilkensbergse Bos

Een burgerinitiatief kan ook een houding zijn – mensen tonen 'burgerinitiatief'. Jeroen en Marloes Spaander zijn daar een goed voorbeeld van, want in één naam, één burgerinitiatief, zijn ze niet te vatten. Ze stonden aan de wieg van meerdere stichtingen, groepen en organisaties en werkten aan talloze projecten om de natuur te beschermen. Zelfs thuis werd voor hen een project: ze ontwierpen en realiseerden een voedselbos van 2 hectare, met groot vleermuiswinterverblijf, natuurlokaal en sandarium (een onderdak voor wilde bijen). Het aangrenzende Hilkensbergse bos was van Staatsbosbeheer. "Al sinds 2022 zijn we via allerlei acties bezig om Staatsbosbeheer te overtuigen om daar niet te kappen. Uiteindelijk vroegen we of ze het bos niet aan ons wilden verkopen." Oude bomen, en zelfs dode bomen, zijn van onschatbare waarde voor al het leven in het bos. Als Jeroen en Marloes dit bos zouden kopen, dan zouden de bomen daar alle ruimte en tijd krijgen om te leven en te sterven.

Bieden op bos

Staatsbosbeheer had er wel oren naar het perceel aan hen te verkopen, maar vanwege de Aanbestedingswet mocht dat niet onderhands. Daarom werd het bos een half jaar later openbaar te koop aangeboden, zodat iedereen een bod kon uitbrengen. Jeroen en Marloes zetten een crowdfundingsactie voor de aankoop op touw. "Een taxateur vertelde ons dat het bos voor de houtkap niet langer interessant was bij een bod hoger dan 55.000 euro. Dan kostte het meer dan het gekapte hout zou kunnen opbrengen. Zo’n 850 mensen uit heel Nederland doneerden aan de crowdfundingsactie en uiteindelijk konden we 62.000 euro bieden. Helaas verkocht Staatsbosbeheer het perceel aan iemand uit de buurt, die nét hoger bood."

Stippen en vraagtekens

Het is begrijpelijk dat Jeroen en Marloes diep teleurgesteld waren. Dit was precies wat zij hadden willen voorkomen. Blijkbaar was de nieuwe eigenaar van plan om snel te gaan kappen, getuige de stippen en vraagtekens die direct na aankoop overal op bomen waren gespoten. Het gebied ligt echter in Natuurnetwerk Nederland en zit vol met beschermde soorten, zoals das en bosuil. Er mag niet gekapt worden zonder een flora- en faunaonderzoek. “Wij hebben een handhavingsverzoek ingediend, waarna er handhavers zijn langsgegaan om de nieuwe eigenaar van het bos op zijn plichten te wijzen. Vervolgens huurde hij een adviesbureau in om de kap te legitimeren, een bureau dat volgens onderzoekers op z’n zachtst gezegd dubieus werk levert.”

Kap is al begonnen

Om te bepalen of er beschermde soorten aanwezig zijn, moet je onderzoek te doen in het bladerloze seizoen, vanaf half november. Daarvóór is er teveel blad en kunnen vogelnesten of vleermuisholtes niet makkelijk gevonden worden. Tot die tijd zou de kap dus stil moeten liggen, want die ecologische informatie is van groot belang voor het onderzoek. Echter, op 5 november 2025 is al met de kap begonnen, zonder dat hierop werd gehandhaafd. Volgens Jeroen en Marloes is dit een overduidelijk voorbeeld van nalatig handelen: de provincie komt haar zorgplicht voor de natuur niet na.

Druppel op een gloeiende plaat

De inzet van Jeroen en Marloes blijft noodzakelijk om meer schade te voorkomen. Het is niet makkelijk om je vast te bijten in een actie en door te gaan als het tegenzit. "Je bent als actiegroep altijd een druppel op een gloeiende plaat. Maar met heel veel druppels kunnen we wel blussen. Door de geschiedenis heen is activisme een drijvende kracht geweest achter veel grote maatschappelijke veranderingen. Wij zijn zelf door één petitie van een bomenactiegroep begonnen met het beschermen van bomen. Ook al lijkt het klein, je weet nooit wie je met jouw inzet bereikt en aanzet tot actie."

Advocaat van de Aarde

Jeroen en Marloes zijn in hun acties gesteund door Advocaat van de Aarde. "Vanwege andere acties hadden we al contact met Johan Vollenbroek en via hem kwamen we bij Advocaat van de Aarde terecht. De medewerkers hielpen ons bijvoorbeeld door een goede jurist aan te raden, die gespecialiseerd is in Woo-verzoeken. Die samenwerking was uitstekend. Het intaketeam van Advocaat van de Aarde heeft ook geholpen bij het indienen van het verzoek voor een voorlopige voorziening, beroep en ingebrekestelling. Hiermee hopen we de illegale kap op de Hilkensberg zo snel mogelijk te stoppen."

Samen sterker

Advocaat van de Aarde werkt nauw samen met Groene Bondgenoten, een netwerk dat mensen verbindt die hun omgeving groener, gezonder en biodiverser willen maken. Met de kracht van vrijwilligers worden initiatieven ondersteund die zich inzetten voor de bescherming van natuur, zowel in de stad als op het platteland.

Tekst: Lisanne Renes; Hendrik Gringhuis
Beeld: EDSPtv