Er wordt weer geschaatst op de Kleine Nete
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Educatie op [publicatiedatum]
De Beekschaatsenrijder is een zeldzame en bedreigde oppervlaktewants die enkel voorkomt op beken en riviertjes met een goede water- en habitatkwaliteit. In de tweede helft van de vorige eeuw ging de soort er sterk op achteruit. Op de Kleine Nete in de provincie Antwerpen duikt ze nu na jarenlange afwezigheid opnieuw op.
De Beekschaatsenrijder (Aquarius najas) is een insect uit de familie van de schaatsenrijders. Die danken hun naam aan hun opvallende levenswijze. Dankzij waterafstotende haartjes onder de lange poten kunnen deze oppervlaktewantsen zich al 'schaatsend' over het wateroppervlak voortbewegen. In Vlaanderen komen acht soorten voor. De Beekschaatsenrijder staat op de Rode Lijst in de categorie 'Met uitsterven bedreigd'.
In het begin van de jaren ’80 zwommen duizenden Beekschaatsenrijders rond in de kom achter de watermolen van Kasterlee. Op het einde van het decennium bleven er maar een tiental over. Een paar jaar later verdween de soort ook op de Grote Nete aan de watermolen in Olmen. En in 1991 ging het licht helemaal uit: toen verdween de soort op de laatste bekende vindplaats van de Kleine Nete.
Drie jaar geleden verschenen plots weer een aantal volwassen exemplaren op de Kleine Nete, ca. vijf kilometer stroomopwaarts van de oude vindplaats. Deze schaatsenrijders waren naar alle waarschijnlijkheid afkomstig van de grote populatie van het Prinsenpark in Retie en migreerden langs de Hooibeek. In het kader van het Beekwatch-project van de provincie Antwerpen, Natuurpunt en het regionaal landschap Kleine en Grote Nete wordt deze populatie nauwgezet opgevolgd. Uit dit onderzoek blijkt dat de soort het hier weer redelijk doet: op een strook van ongeveer 500 meter stroomop- en stroomafwaarts van de Schaapsgoorbrug in Retie werden recent weer duizenden Beekschaatsenrijders geteld . Rond deze tijd van het jaar bestaat een populatie uit volwassen exemplaren en onvolwassen exemplaren van alle leeftijdsklassen.
Elders doet de soort het momenteel veel minder goed. De populatie aan het sas van Olen, op een taploop van het Albertkanaal, is wellicht uitgestorven. In 1994 was het al eens kantje boordje, toen de populatie ten gevolge van werken aan de beek terugviel van meer dan honderd tot minder dan tien individuen. Maar na een nieuwe drooglegging werd er nu in 2011 geen enkel exemplaar meer gespot.
Tekst: Jos Gysels, Natuurpunt Educatie
Foto: An De Wilde