Melkviooltje (var lacteoides)

'Hollands' Melkviooltje blijft bijzonder

FLORON
7-JUN-2010 - Promotieonderzoek aan de Universiteit Leiden toont aan dat een afwijkende, en alleen in Nederland voorkomende, vorm van het Melkviooltje als aparte variëteit beschouwd moet worden. De taxonomische status van (onder)soort zit er echter niet in.

Bericht uitgegeven door FLORON op maandag 7 juni 2010

Promotieonderzoek aan de Universiteit Leiden toont aan dat een afwijkende, en alleen in Nederland voorkomende, vorm van het Melkviooltje als aparte variëteit beschouwd moet worden. De taxonomische status van (onder)soort zit er echter niet in.

Nederland heeft dankzij haar variatie aan landschappen een hoge biodiversiteit. Toch zijn daaronder maar weinig endemische soorten. Dat wil zeggen: soorten die uniek zijn, omdat ze alleen in een beperkt gebied (in dit geval ons land) voorkomen. Voor een dergelijke situatie hebben we te weinig geïsoleerde leefgebieden, zoals bergtoppen of afgelegen eilanden. Het is namelijk vooral op dat soort plaatsen dat, door beperkte genetische uitwisseling, nieuwe soorten kunnen ontstaan en overleven.

Heidemelkviooltje (foto: Kevin van den Hof)De afwijkende vorm van het gewone Melkviooltje (Viola persicifolia), die begin vorige eeuw in ons land werd beschreven, mocht zich dan ook verheugen in bijzondere belangstelling. Wellicht zou dit Heidemelkviooltje (V. persicifolia var. lacteoides) één van onze weinige endemische soorten zijn. Maar sommige plantenkenners zagen het slechts als een groeivorm die paste binnen de variatie van de soort. Met het onderzoek dat Kevin van den Hof afgelopen jaren aan Melkviooltjes verrichtte, werd deze puzzel opgelost. Daarbij kon hij ook gebruik maken van DNA-technieken die vandaag de dag extra mogelijkheden geven om een dergelijk probleem te ontrafelen.

De conclusie luidt dat er weldegelijk genetische en uiterlijke verschillen zijn ten opzichte van het gewone melkviooltje. De aparte variëteit kan dus als status behouden worden. Wel moet de wetenschappelijke naam worden aangepast, want ook dat kwam uit het onderzoek naar verwantschap binnen de Melkviooltjes naar voren. In een nieuwe flora zal de variëteit dus als Viola stagnina var. lacteoides worden vermeld.

Om de hogere taxonomische status van (onder)soort te verdienen verschilt de variëteit toch te weinig van de wijder verspreide gewone vorm van het Melkviooltje. Ondanks de erkenning blijft het dus een beetje de tweede viool spelen.

Tekst: Wout van der Slikke, FLORON
Foto: Kevin van den Hof

Op woensdag 9 juni 2010 verdedigt Kevin van den Hof vanuit het NCB Naturalis bij de Universiteit Leiden zijn proefschrift ‘Evolution of Viola stagnina and its Sisterspecies by Hybridization and Polyploidization’.