Zeldzame Slijmzwammen te koop

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging op 22 maart 2011

Een wereldwijd zeer zelden gevonden slijmzwam, het Ringspoorkristalkopje, blijkt regelmatig voor te komen op Nederlandse hyacint bollen die voorgetrokken zijn voor de huiskamer. De eerste werd vorig jaar gemeld en ook dit voorjaar is de soort al gezien. Slijmzwammen zijn onschadelijke organismen die alleen met een microscoop van elkaar te onderscheiden zijn.

In het vroege voorjaar, als het vroeg donker wordt en pas laat licht, vrolijken veel mensen de huiskamer op met bloembollen. Op deze, in potaarde geplante bollen, kunnen slijmzwammen voorkomen. Maar niet elke in winkel of tuincentrum te koop aangeboden bloembol leent zich daar voor: je vindt de slijmzwammen alleen op hyacint bollen en heel af en toe op narcis. Met een diameter van circa een halve millimeter heb je een loepje nodig om ze te ontdekken. De witte of grijswitte kleur van de vruchtlichaampjes helpt bij het speurwerk. Soms is het gemakkelijker: dan zijn de slijmzwammen zo massaal aanwezig dat de potgrond met een wittig laagje bedekt is. Om precies te bepalen om welke soorten het gaat is een microscoop nodig. Het loepje laat namelijk alleen de uiterlijke kenmerken zien en dat is voor het volledig op naam brengen onvoldoende.

In Nederland zijn op hyacint bollen tot nu toe drie verschillende soorten slijmzwammen gevonden, allemaal uit hetzelfde geslacht. Twee er van, het Spitsstelig kristalkopje (Dydimium bahiense) en het Glad kristalkopje (Dydimium difforme), zijn algemeen voorkomende soorten die je ook in de vrije natuur kunt aantreffen op dode of levende kruidachtige stengels, blaadjes of takjes.

De derde soort, het Ringspoorkristalkopje (Dydimium annulisporum) is wereldwijd een weinig gemelde soort waarvan het voorkomen op hyacint al wel bekend was uit Oostenrijk. Met het blote oog is het niet van het Gladkristalkopje te onderscheiden. Het Ringspoorkristalkopje werd via het forum van Waarneming.nl vorig jaar voor het eerst in Nederland gemeld. Direct daarna kwamen er meer meldingen binnen en ook dit voorjaar is deze soort al gezien. Van de drie soorten die op de onderzochte bakjes met hyacinten gevonden worden blijkt het Ringspoorkristalkopje nu het meest voor te komen.

Slijmzwammen voeden zich in het algemeen met gisten, bacteriën en schimmels. Ze zijn dus niet schadelijk en de hyacinten geuren en kleuren er beslist niet minder om.

Lees meer over slijmzwammen op Natuurbericht “Het Reuzenhart kalkkopje nieuw in Nederland” en in Coolia 53(3) 2010, Contactblad van de Nederlandse Mycologische Vereniging, blz. 142 – 148.

Tekst en foto's: Marian Jagers, Nederlandse Mycologische Vereniging