Erbarmelijk nachtvlinderjaar
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
Half juni - half juli: voor nachtvlinderaars is dat hét hoogseizoen. Niet alleen vliegen er dan spectaculaire soorten, ook de soortdiversiteit is in die periode het grootst. Maar voor 2012 ziet het er naar uit dat het een hoogseizoen in mineur zal worden.
We vallen in herhaling. Niet zo heel lang geleden meldden we hier immers al dat het nachtvlinderseizoen geen doorstart leek te maken. Sindsdien blijft het huilen met de pet op. Een aantal treffende voorbeelden maken dit duidelijk.
In Zichem worden in een ecologische tuin al enkele jaren op een gestandaardiseerde wijze (met twee vallen) nachtvlinders onderzocht. Onderstaande grafiek hoeft weinig uitleg. Normaal is een topnacht in het hoogseizoen goed voor 200 à 300 nachtvlinders per val, maar in 2012 werden na 1 april slechts zelden meer dan 100 exemplaren gevangen. En ook de soortdiversiteit (die in een normaal jaar schommelt tussen 50 à 100 soorten per val, afhankelijk van de locatie) ligt dit jaar een heel pak lager. Nochtans begon 2012 goed. In maart zaten de vallen overvol met voorjaarsuilen maar daarna viel het helemaal stil. Een uiterst zwakke meimaand werd ook in 2010 al opgetekend maar toen trokken de aantallen toch nog keurig aan in juni. Niet zo in 2012, dus. Zelfs na ideale, zachte, vochtige nachten zonder maanlicht, zoals de voorbije nacht (19-20 juni) wordt 200 nachtvlinders per val niet gehaald.
Hoewel een grondige analyse van de gegevens van het nachtvlindermeetnet pas op het eind van het seizoen duidelijk zullen maken hoe zwak 2012 wel was, toch geven de statistieken op www.waarnemingen.be ook nu al een ruw idee geven over de toestand. Zo worden van de Gewone worteluil (Agrotis exlamationis) in mei en juni normaal duizenden exemplaren gemeld. Dit jaar was mei goed voor 476 exemplaren: dubbel zoveel als in de koude meimaand van 2010, dat wel. Maar de aantallen voor juni 2012 (1.195 ex., tot 20 juni) liggen wel beduidend lager dan in 2010 (toen 4.333 exemplaren werden gemeld) en juni 2011 (goed voor 5.713 Gewone worteluilen).
Een ander voorbeeld: de Vuursteenvlinder (Habrosyne pyritoides), één van onze mooiste nachtvlinders. Normaal piekt deze soort in juli. Dit jaar zal dat wellicht niet anders zijn, al valt er momenteel nog niet veel vuursteenvlinderactiviteit te bespeuren. Doorgaans vliegt de soort vanaf eind mei, met in 2010 en 2011 resp. 471 en 420 exemplaren in juni. Dit jaar staat de teller voor juni nog maar op 22 stuks…
De ernst van de situatie wordt des te duidelijker op nachten waarop de vliegomstandigheden wél optimaal zijn. Zowel in het warme Pinksterweekend als in het weekend van 2 en 3 juni (toen de weercondities redelijk goed waren) werden in diverse Vlaamse natuurgebieden nachtvlinders geïnventariseerd maar overal lagen de aantallen zeer laag. Continu ondermaats koel en nat weer lijkt de hoofdoorzaak voor het mislukte mottenseizoen.
Net zoals de rest van de Belgische bevolking snakt ook het merendeel van de nachtvlinders naar een langere periode met goed weer, hoge temperaturen en als het even kan ook zwoele nachten. Natuurpunt overweegt intussen de oprichting van een zelfhulpgroep voor depressieve nachtvlindervangers...
Tekst: Wim Veraghtert & Marc Herremans, Natuurpunt Studie
Foto: Marc Herremans