Vijf voor de prijs van één

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]

Het blijft frisjes voor de tijd van het jaar, dat merk je aan planten en insecten. Bij broedvogels echter, heerst nu volop de hormonale werking: zij zetten nu alles in op het nageslacht. We merken dat aan de zang, het alarmeren, het bewaken van een nest, het intensief voedsel verzamelen, maar helaas ook langs de weg. Tijdens het shoppen voor de jongen vinden honderden oudervogels de dood onder onze wielen. Het matigen van snelheid zou alvast menig leven sparen.

Vogels kennen nu het drukste seizoen van het jaar. Bij onze standvogels begint dat al vroeg: soms in februari, maar meestal in maart. Voor sommige trekvogels dan weer niet voor april of mei. Het begint bij het afbakenen en verdedigen van het territorium: mannetjes zitten dan opvallend op open plaatsen langs de heg of op de weg. Het contrast met het snelle verkeer is dan groot... en vooral dodelijk! Maar ook vrouwtjes lopen risico want de nestbouw vergt heel wat energie. Voor zo'n nest moet ontelbare keren en dagenlang intensief gezocht, verzameld en gebouwd worden. Bij dat over-en-weer-gevlieg tikt de kilometerteller snel aan, en daarmee het aantal slachtoffers. Eens het nest af is wordt er gestart met de eileg en het broeden: de 'vrije' partner sjouwt dan voedsel aan voor vrouw- of manlief. Dat dagritme wordt zelfs extreem hoog van zodra de jongen het ei openbreken. Constante voedselvluchten zijn dan een voorwaarde om de nog platte nakomelingen groot te krijgen.

Net in die cruciale fase loopt het vaak grondig fout: bij al dat gependel wordt tientallen malen de straat overgestoken, met alle risico's vandien. Het is dan ook een jaarlijks weerkerend fenomeen: aangereden merels liggen langs de straatkant. Net iets te sterk gefocust om de opengesperde snavels van piepende jongen te vullen. Zeker met het kille weer van nu, betekent dat het einde van een nest vol pril leven. Het tempo van de overgebleven ouder kan de eisen van zo'n bende kuikens nooit aan. Is het toch allemaal gelukt, dan onderschatten de naïeve jongen vaak te laat de snelheid van de metalen pletwals. Die Merel is ons sprekend voorbeeld, maar uiteraard lopen alle soorten die laag de straat over moeten, groot risico.

De cijfers van het project 'Dieren onder de wielen' brengen die toename van het aantal overreden merels in de broedperiode pijnlijk scherp in beeld. Dat zien we ook bij bv. de Houtduif die met haar logge gewicht beperkt kan manoeuvreren. Heel wat kleinere zangvogelsoorten echter, worden niet opgemerkt langs de weg, of gewoon niet herkend.
Inderdaad, een alert chauffeur die erin slaagt dergelijke aanvaringen te beperken tot een minimum, spaart niet één vogelleven maar een hele nieuwe generatie.

Binnen de bebouwde kom zien we gelukkig heel wat minder slachtoffers.  De lagere snelheid zorgt er mee voor dat de vogels vaak nog nipt kunnen wegkomen. Toch vraagt Natuurpunt extra op te letten op plaatsen waar zich langs de weg geschikt broedgebied voor vogels bevindt: een gentlemen's agreement.

Tekst: Gerald Driessens, Natuurpunt Studie
Foto: Luc Verhelst