Mendicabeer

Nachtvlinderseizoen maakt geen doorstart

9-MEI-2012 - Je kan het al eerder lezen: het nachtvlinderseizoen nam ook dit jaar weer een vliegende start, zo mogelijk nog spectaculairder dan de twee vorige jaren. Het is allesbehalve abnormaal dat de nachtvlinderaantallen na de klassieke piek van de voorjaarsuilen sterk terugvallen. Maar zelden was die terugval zo sterk als dit jaar. En zelfs na een aantal zachtere nachten gedurende de voorbije twee weken blijven die aantallen uitzonderlijk laag. Het enige lichtpuntje: de eerste trekvlinders maken hun opwachting.

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]

Je kon het al eerder lezen: het nachtvlinderseizoen nam ook dit jaar weer een vliegende start, zo mogelijk nog spectaculairder dan de twee vorige jaren. Het is allesbehalve abnormaal dat de nachtvlinderaantallen na de klassieke piek van de voorjaarsuilen sterk terugvallen. Maar zelden was die terugval zo sterk als dit jaar. En zelfs na een aantal zachtere nachten gedurende de voorbije twee weken blijven die aantallen uitzonderlijk laag. Het enige lichtpuntje: de eerste trekvlinders maken hun opwachting.

Het nachtvlinderjaar volgt doorgaans een min of meer vast stramien: vanaf half maart zorgen een handvol soorten ervoor dat de nachtvlinderaantallen gedurende enkele weken pieken, zo rond de periode dat de wilgen bloeien. Als de vliegperiode van die soorten in de eerste helft van april stilaan ten einde begint te lopen, kelderen de aantallen nachtvlinders die in vlindervallen geteld worden. Wel neemt het soortenaantal dat vanaf half april actief is, gevoelig toe. Dat blijft stilaan groeien, maar al die soorten vliegen in vrij lage dichtheden. Pas in de maand juni worden de hoge nachtvlinderaantallen van maart (soms) geëvenaard. De koude aprilmaand van 2012 zorgde ervoor dat de aantallen wel bijzonder sterk naar beneden duikelden. 

Aantal nachtvlinders per val per nacht van 2008-2011

Marc Herremans telt sinds 2008 nachtvlinders in zijn tuin te Zichem en illustreert die terugval in bovenstaande grafiek. Daaruit blijkt dat eind april-begin mei nooit hoogtijdagen voor nachtvlinders opleveren (tenminste niet op vlak van aantallen). Maar dit jaar komt er wel bijzonder slecht uit. Ook Leo Janssen, die sinds 2004 meermaals per week nachtvlinders in zijn stadstuin te Mortsel vangt, stelt een trieste primeur vast: “Voor het eerst sinds ik tel heb ik op vijf achtereenvolgende nachten (tussen 2 en 6 mei) in mei geen enkele nachtvlinder in de val.”

2012 blijkt geen goed jaar te zijn voor de Mendicabeer (foto: Dieder Plu)Voor typische aprilsoorten resulteerde dat in ongezien lage aantallen. Terwijl in april 2011 nog 522 Mendicabeertjes werden gerapporteerd, waren dat er dit jaar exact 500 minder! Voor de Eikentandvlinder was april 2011 goed voor 347 exemplaren. April 2012 kwam niet hoger dan 20 exemplaren. Daartegenover staat wel dat de nachtvlinderdiversiteit, net zoals in andere jaren, toeneemt vanaf eind april. Tandvlinders, pijlstaarten, eenstaarten, een hoop spanners en uiltjes: ze zijn er wel, maar helaas in lage aantallen.

Luipaardlichtmot (foto: Marc Herremans)Enigszins opmerkelijk is dan ook dat de eerste trekvlinders wel al van de partij zijn. Niet alleen werden er al Distelvlinders gemeld, ook de eerste Gamma-uilen zijn er al. Ook Getekende gamma-uil, Grote worteluil, Koolmotje en Luipaardlichtmot werden vanaf eind april gemeld. Nachtvlinders vangen blijkt in dit voorjaar niet bijzonder motiverend, maar kan wel onverwachte leuke soorten opleveren!

Tekst: Wim Veraghtert, Natuurpunt Studie
Foto's: Marc Herremans & Dieder Plu