Bever nu ook in Lebbeke
Bericht uitgegeven door Universiteit Antwerpen, Natuurpunt Dendermonding, Aalst en Beneden-Dender en 's Heerenbosch [land] op [publicatiedatum]
De Europese Bever doet het goed in Vlaanderen. De soort verspreidt zich steeds verder en dringt zelfs door tot in het sterk verstedelijkt landschap. Aanvankelijk was de Vlaamse populatie beperkt tot twee aaneengesloten kernpopulaties: één ten zuiden van Leuven, één aan de Grensmaas in Limburg. Maar de laatste jaren gaat het snel, met vestigingen aan de Maas, Dijle, Demer, Nete, Durme, Rupel en Schelde. Sinds kort heeft ook het Denderbekken een eigen beverterritorium.
De sporen liegen er niet om: typische potloodpuntige afgeknaagde boompjes en een dammetje. Het leidt geen twijfel meer: op de grens van Sint-Gillis-bij-Dendermonde en Lebbeke woont een Bever in een van de wachtbekkens van de VMM, dat samen met Natuurpunt wordt beheerd. Dit is geen primeur voor Oost-Vlaanderen: die ging naar de Vlassenbroekse Polder in Dendermonde, waar sinds 2007 een beverterritorium werd vastgesteld. In 2012 werden hier zelfs jonge Bevertjes gefilmd. Dit was meteen het eerste bewijs van voortplanting in Oost-Vlaanderen sinds de uitroeiing van de Bever in 1848. Ook in het Molsbroek in Lokeren zat in 2012 een Bever. Waar dit exemplaar nu zit, is niet duidelijk. Mogelijk hebben de meldingen in het Bulbierbroek (Hamme) en Eksaarde, waar recent sporen werden gevonden, betrekking op de 'Molsbroekbever'. En nu zijn Sint-Gillis-bij-Dendermonde en Lebbeke dus aan de beurt. Vermoedelijk gaat het hier om nakomelingen van het paartje uit Vlassenbroek.
Dat de Bever zich op deze locatie vestigt, is niet zo raar. Bevers zijn uitgesproken planteneters. In de zomer eten ze vooral kruidachtige planten, gras en waterplanten maar ook wortels en wortelstokken. In de winter wordt overgeschakeld op boomschors. En de gemakkelijkste manier om aan voldoende boomschors te geraken, is bomen omknagen en die vervolgens schillen. Vooral niet te dikke bomen van zachte houtsoorten zoals populier en wilg vallen goed in de smaak. Aan beide soorten is in het wachtbekken alvast geen gebrek.
Bever in Sint-Gillis-bij-Dendermonde/Lebbeke gefilmd door een automatische camera tijdens het eten van schors van een takje.
Op sommige plaatsen wordt de komst van de Bever op gemengde gevoelens onthaald. Reden: Bevers doen zich regelmatig tegoed aan landbouwgewassen (vooral maïs en bieten), kunnen duchtig graven in oevers en dijken (met de nodige onrust voor de waterbeheerder tot gevolg) en bouwen dammen. Zo'n dam zorgt er o.a. voor dat de gebieden in de ruime omgeving onder water worden gezet, wat tot conflicten kan leiden met aangrenzende landbouwpercelen. Maar de kans lijkt klein dat de Lebbeekse Bever voor overlast zal zorgen:in het wachtbekken is voldoende plaats voor een dam, zonder negatieve gevolgen voor de omgeving. Het waterbergend vermogen van het wachtbekken wordt momenteel slechts minimaal beïnvloed door de beverdam.
Als deze Bever een partner zou vinden (vermoedelijk zit er momenteel maar één exemplaar) en er zich zou voortplanten, dan zijn er zeker nog voldoende mogelijkheden voor de jongen om nieuwe gebieden in te nemen. Via het stroomafwaartse Denderbellebroek kunnen ze naar de rest van het natuurgebied Beneden-Dender afzakken. De Hogedonk en Wiestermeers vormen alvast geschikte beverlocaties. Ook stroomopwaarts zijn er kansen, o.a. in de Wellemeersen. Zover zijn we nog niet want tussen Lebbeke en de Wellemeersen moeten eerst nog Aalst en een sluis worden gepasseerd. Steden zoals Leuven (met enkele kleine stuwen) vormen voor Bevers geen migratie-obstakel, maar hoge sluizen zoals in Aalst zijn toch een ander paar mouwen. Afwachten of de Bever zich hier zal laten versassen …
Bevers zijn ecosysteemingenieurs: ze brengen variatie in het landschap en helpen verbossing tegen te gaan. Natuurpunt heeft er als het ware een extra vrijwilliger bij om gratis beheerwerken uit te voeren op moeilijk toegankelijk terrein. Gebieden waar een Bever aanwezig is, worden door deze toegenomen variatie soortenrijker qua fauna en flora. Goed nieuws dus!
Tekst: Kristijn Swinnen (Universiteit Antwerpen), Dirk De Mesel (Natuurpunt Dendermonding) en Rik De Baere (Natuurpunt Aalst)
Foto's en beeldmateriaal: Kristijn Swinnen, Daan Stemgee (Natuurpunt Beneden-Dender), Albert Mannaert (Natuurpunt Dendermonding)