Zwarte ibis in de lift in België
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
Het kan haast niet anders, of binnen korte tijd hebben de lage landen er een broedvogel bij: de Zwarte ibis. Nadat de soort het zuiden van Europa tegen hoge tempo heeft ingepalmd, krijgen we nu al enkele jaren ‘inspectieteams’ over de vloer in onze streken. Wellicht zal Nederland, Engeland of België als nieuwe vestigingsplaats uitgekozen worden. En van daaruit kunnen ze de omliggende landen snel bevolken. Een kwestie van tijd.
De Zwarte ibis is een kleine verwant van de reigers en de lepelaars. Qua uiterlijk vergelijk je hem best met een zwarte Wulp. Zwarte ibissen broeden vooral langs de noordkust van de Middellandse Zee. De Balkan vormden lange tijd het bolwerk van de soort. De laatste jaren explodeert de vrij recente Spaanse en Franse populatie echter dermate, dat ze nu moeten uitwijken naar nieuwe vestigingsplaatsen. En schijnbaar lieten ze hun oog vallen op onder meer ons land.
België kon de Zwarte ibis voor het eerst al verwelkomen in oktober 1900. Tussen 1903 en 1965 volgden er 20 waarnemingen, waaronder een groep van 30 in Haneffe in 1903. Tussen 1966 en 2000 werd het met 17 waarnemingen plots opvallend stil. Tussen de eeuwwisseling en 2010 spreken we terug van 1 à 2 vogels per jaar. Vanaf 2010 kwam er verandering in het plaatje met in 2012 plots 11 vogels (vooral in april) en zelfs 21 in 2013 (vooral in de drie laatste maanden van het jaar). 2014 zette de trend door: op een 23-tal plaatsen werden in totaal 28 Zwarte ibissen gezien. Voor de eerste keer ooit verblijven er nu zelfs het hele jaar rond Zwarte Ibissen in ons land. De Bourgoyen in Gent en de moerassen van Harchies (Henegouwen) hebben duidelijk de grootste aantrekkingskracht op de soort. Zwarte ibissen hebben dan ook een duidelijke voorkeur voor gebieden met delen die voortdurend plas-dras liggen. Daarin foerageren ze ook, wandelend door het water. In de eerste week van december waren er nog waarnemingen: in Knesselare en in de Achterhaven van Zeebrugge en op 21 december verscheen er nog eentje in Ploegsteert (Henegouwen
Het natte Nederland ligt er natuurlijk nog veel beter bij voor de Zwarte ibis, daar vindt hij overigens ook talrijke plaatsen met lepelaar- en reigerkolonies. Het is net op die plaatsen dat zo’n Zwarte Ibis het er wellicht op zal wagen om een nest te bouwen en een broedpoging te ondernemen. Vanaf dan kan het snel gaan, want het zijn gezellige koloniebroeders die mekaar aantrekken en zeer snel kunnen uitbreiden. Dat is positief: in tegenstelling tot de exotische Heilige ibis, die hier wel eens durft te ontsnappen, is de kleinere zwarte ibis niet geneigd om kuiken en eieren van andere vogels te roven. Ze houden het bij kleine waterdiertjes. Naast de toename in het broedgebied en de uitbreiding naar het noorden, mag de verbetering van de waterkwaliteit gerust als één van de oorzaken genoemd worden die het succes van de Zwarte ibis nu bepalen.
De kans dat we later op meerdere plaatsen groepjes Zwarte Ibissen zien overvliegen, is helemaal zo onwaarschijnlijk niet. Een beetje de Grote Zilverreiger achterna.
Tekst: Gerald Driessens, Natuurpunt Studie
Foto’s: Herman Blockx, Rob Floor