Nachtorchis hybride (Platanthera x hybrida)

Wil de echte nachtorchis opstaan?

Werkgroep Europese Orchideeën
11-JAN-2016 - In Zuid-Limburg komen twee nachtorchissoorten voor: Welriekende en Bergnachtorchis. Waar van oudsher één of beide soorten werd aangetroffen, komt nu vaak alleen de hybride voor. Het lijkt erop dat in veel graslanden de kruising haar ouders heeft verdrongen. De verspreiding van de hybride inclusief ouders is nooit goed in kaart gebracht. In 2016 start de WEO met een verspreidingsonderzoek.

In Zuid-Limburg komen twee soorten nachtorchissen voor. Het betreft de Welriekende nachtorchis (Platanthera bifolia) en de Bergnachtorchis (Platanthera montana). Doordat de groeiplaatsen van beide soorten, heischraal en kalkgrasland, vaak op dezelfde helling voorkomen, worden er kruisingen aangetroffen. Minder bekend is dat deze kruisingen (Platanthera x hybrida) op veel plekken één of beide oudersoorten geheel vervangen en misschien wel hebben verdrongen. Zo wordt in hellingraslanden en bossen vaak alleen de hybride aangetroffen. In overige delen van Nederland komt de hybride niet voor omdat er slechts één nachtorchissoort voorkomt. Voor een kruising zijn immers twee soorten nodig!

Hoe te herkennen

Planten uit het geslacht Platanthera onderscheiden zich van elkaar door de stand van de helmhokjes.

  • Welriekende nachtorchis: helmhokjes verticaal, evenwijdig en op korte afstand van elkaar;
  • Bergnachtorchis: helmhokjes diagonaal, divergerend en ver uit elkaar staand;
  • Nachtorchis-hybride: helmhokjes +/- diagonaal, +/- divergerend en op kortere afstand van elkaar dan bij de Bergnachtorchis.
Welriekende nachtorchis (Platanthera bifolia) Nachtorchis-hybride (Platanthera x hybrida) Bergnachtorchis (Platanthera montana)

Bestuiving

Op dit moment is er onvoldoende bekend hoe wijd verbreid de Nachtorchis-hybride is in Zuid-Limburg. In het verleden is voornamelijk onderzoek gedaan naar de bestuiving binnen het geslacht Platanthera. De soort wordt bestoven door diverse nachtvlinders. Doordat groeiplaatsen van de Welriekende en Bergnachtorchis vaak voorkwamen op dezelfde helling en de bestuivers niet erg kritisch zijn, vinden er gemakkelijk uitwisselingen plaats. De onderstaande video toont de bestuiving van de Bergnachtorchis.

Om dit object in te laden dien je marketing-cookies te accepteren.

Bestuiving van de Bergnachtorchis (film: Jean Claessens)

Verspreidingsonderzoek

De WEO start in 2016 een verspreidingsonderzoek waarbij de verspreiding van de hybride en oudersoorten in kaart worden gebracht. Heb je zelf een nachtorchis gezien in Zuid-Limburg? Meldt het de WEO op weoknnv@gmail.com. Ook oude(re) waarnemingen zijn welkom.

Tekst: Mark Meijrink, Werkgroep Europese Orchideeën
Foto's: Eric Hartgers, Mark Engels & Mark Meijrink
Film: Jean Claessens 

  

  

Laatste berichten

Zie ook