Handen uit de mouwen voor de hazelmuis

In Nederland komt de hazelmuis (Muscardinus avellanarius) enkel voor in het uiterste zuiden van Limburg. Lichtrijke bosranden met een mooi ontwikkelde mantelzoomvegetatie waar voldoende nestgelegenheid is en vruchtdragende planten aanwezig zijn, vormen er haar favoriete biotoop. Dankzij haar beweeglijke duim, beweegt deze prachtige oranje gekleurde slaapmuis zich er behendig door bramen, struiken en bomen. Slaapmuizen onderscheiden zich van andere muizen door het feit dat ze een winterslaap houden. In de herfst proppen ze zich vol met noten, bramen en andere bessen om een vetvoorraad aan te leggen. Enkel als de vetlaag dik genoeg is, kunnen ze de koude wintermaanden overleven. Een gevarieerde leefomgeving met voldoende voedseldragende planten is dan ook cruciaal.

Telling

De hazelmuizen in Limburg worden jaarlijks geteld in het kader van het NEM Meetnet Hazelmuizen. In het najaar gaan vrijwilligers op zoek naar nestjes in bosranden en braamstruwelen langs vooraf geselecteerde bosranden. Tijdens deze telling constateerden enkelen van hen dat een bosrand in Heijenrath steeds minder geschikt werd voor de hazelmuis. Een aantal bomen stond te dicht bij de braamstruwelen waarin de hazelmuizen zich ophielden. De groeiende bomen zorgden jaar na jaar voor toenemende schaduw, waardoor de braamkoepels steeds ijler en meer open werden en bijgevolg steeds minder geschikt als nestplaats en foerageerplaats voor de hazelmuis. Dat liet zich merken in een steeds afnemend aantal nesten.

Samenwerking

Om de bosrand in Heijenrath weer geschikt te maken voor de hazelmuis en de achteruitgang te stoppen, sloegen Staatsbosbeheer en de Zoogdiervereniging de handen in elkaar en werd een werkdag georganiseerd. In totaal gingen 20 hazelmuisliefhebbers aan de slag met handzagen en snoeischaren om een aantal bomen af te zetten, waardoor de braamkoepels weer meer licht kregen. De takkenrillen die bij de beheerwerken zijn aangelegd vormen een veilige corridor voor de hazelmuis tussen de verschillende braamstruwelen en een geschikte schuilplaats voor tal van andere dieren. In drie uur tijd werd ruim 400 meter bosrand opnieuw omgetoverd tot een paradijs voor de hazelmuis. De vaste tellers van dit teltraject waren dolblij met het resultaat en zeer tevreden met de actie. Nu is het afwachten tot de herfst van 2016 of de hazelmuizen het vernieuwde biotoop ook weten te waarderen.

Meetellen of meewerken?

Natuurliefhebbers die zin hebben om mee te helpen bij de monitoring (zoeken van nesten in de periode 15 september tot en met 30 november, twee maal een dag), kunnen zich aanmelden bij Neeltje Huizenga van de Zoogdiervereniging. Ervaring is niet vereist, wel een scherp oog en zin om meerdere jaren achter elkaar een paar mooie dagen langs bosranden te lopen in Zuid-Limburg. Liefhebbers die willen meehelpen bij het beheren van bosranden, evenals mensen die ideeën of wensen hebben voor het beheer voor de soort, kunnen zich melden bij het IKL of houd de aankondigingen voor werkdagen in de gaten.

Tekst: Maurice La Haye, Zoogdiervereniging
Foto's: Maaike Plomp (leadfoto: hazelmuis); Griet Nijs