Brabantse edelherten verkennen hun gebied

Om goed in beeld te brengen hoe de edelherten het gebied gebruiken, werden twee hindes en twee herten van een GPS-halsband voorzien. Deze halsbanden leggen elk uur de positie van de vier dieren vast. De zenders zijn tijdelijk en voorzien van een losbreekbeveiliging en vallen dus vanzelf weer af. Ook hangen in het gebied wildcamera’s voor extra observaties.

Verkenningsfase

De GPS-gegevens laten zien waar de dieren zijn, hoe ze het gebied gebruiken, wanneer ze actief zijn en of ze elkaar opzoeken of mijden. In de eerste weken na aankomst doorkruisten de edelherten het hele gebied, om goed in beeld te krijgen waar wat te halen was: dekking, voedsel en rust. Na opening van het ecoduct werd op dezelfde manier het nieuw toegankelijke gebied verkend. Tijdens de periode waarin de kalfjes werden geboren, concentreerden de hindes zich sterk in het noordwestelijke deel van het leefgebied, een terrein met veel populier, hazelaar en els. Omdat dit zo dichtbegroeid is, is het vermoeden dat de hindes met jongen hier veel rust vonden en ze de herten konden vermijden. De mannelijke herten lieten zich in die periode lokaliseren in het hele gebied, behalve op de plekken waar de hindes met jongen verbleven.

Bronstperiode

In de bronstperiode, vanaf begin september, blijven de mannelijke herten niet langer dicht bij elkaar en lijkt hun vriendschappelijke relatie om te slaan. De twee dieren blijven veel vaker op afstand van elkaar en het ziet er naar uit dat er regelmatig korte contactmomenten inclusief gevechten zijn. Eén hert wordt duidelijk het dominante hert en verblijft dan ook samen met de hindes, die hij duidelijk voor zich heeft gewonnen. Soms doorkruist dit hert nog wel kort het hele gebied, mogelijk op zoek naar rivalen of andere hindes.

Ecoduct of cerviduct?

In het buitenland worden ecoducten ook wel cerviducten of hertenbruggen genoemd. Uit de GPS-gegevens blijkt dat dat niet voor niks is. De natuurbrug wordt regelmatig door de vier gezenderde edelherten (en dus waarschijnlijk alle herten) gebruikt om de snelweg A2 over te steken. De dieren staken het ecoduct het meest over in de eerste maand en tijdens de bronst. Oversteken gebeurt voornamelijk in de schemering en ’s nachts. Het dominante hert liep ook overdag de brug over, met name tijdens de bronst. Deze waarnemingen in het eerste jaar geven aan dat de natuurbrug wordt gebruikt als onderdeel van het leefgebied. Er zijn geen signalen dat de dieren het ecoduct over de snelweg als belemmering of als barrière zien.

Rol in de natuur

In het edelhertengebied in De Scheeken lopen momenteel 19 edelherten. Op 6 maart 2017 werden vier herten en negen hindes uitgezet en afgelopen zomer werden zes kalfjes geboren. De edelherten zorgen voor meer leven in het landschap met hun specifieke graasgedrag en graasgewoonten. Zo vormen ze bijvoorbeeld onnatuurlijke scherpe perceelranden om tot brede natuurlijke overgangszones die bijzonder rijk zijn aan planten en dieren.

Meer informatie

• Rapport Terreingebruik van edelherten in het Groene Woud (pdf; 5,2 MB)

Tekst: Jasja Dekker en Bram Houben, ARK Natuurontwikkeling
Foto’s: Mark Kapteijns, Brabants Landschap