Natuurjournaal 16 oktober 2025

Opvallend aan een hulststruik is dat je regelmatig verschillende soorten bladeren aan een en dezelfde struik ziet hangen. Er zijn de typische, stekelige bladeren, maar er zijn ook blaadjes met gladde randen te zien. Daarnaast zijn er bladeren die daar een beetje tussenin zitten. Dit is een reactie van hulst op vraat. Het is niet toevallig dat de meest stekelige bladeren alleen onder een bepaalde hoogte voorkomen. Laten we zeggen, ongeveer tot de hoogte van de kop van een geit of edelhert. Waarom de struiken niet geheel prikkelbaar zijn? Stekelige bladeren aanmaken kost meer energie dan gewone. Waar het niet hoeft, maakt de plant ze dus niet. Die snelle aanpassing aan veranderende omstandigheden kennen we in de biologie als fenotypische plasticiteit. Alvast een leuk onderwerp om aan te snijden rond je kerststukje.

Er zijn niet alleen grote planteneters die het voorzien hebben op de glanzende, dikke bladeren van hulst. Er zijn ook kleine lastpakjes die het groen ontsieren – en dan wil niemand de takken meer in zijn kerststukje. Ziehier het werk van de hulstvlieg. Hulstvliegen trekken zich niets van stekelige bladeren aan. De onvolwassen insecten, de vliegenlarven, richten de vraatschade binnen in het blad aan. Ze maken gangen, of mijnen, tussen beide buitenzijden van de bladeren door het bladmoes op te eten. Ze mineren, vandaar dat hulstvliegen onder de zogenaamde mineervliegen vallen. De volwassen vrouwtjes leggen in mei hun eitjes op de bladeren, zodat de uitgekomen larven zich erin kunnen graven. Van piepkleine mineervliegen zoals deze zie je vaak alleen de sporen die ze achterlaten.

Tekst: Karen Bosma, Nature Today
Beeld: Rutger Barendse, Saxifraga; Mike Hirschler