Symposium over droogte geeft breedte probleem weer én draagt oplossingen aan
SoortenNLHet constante verlaagde grondwaterpeil in Nederland, voor onder andere de intensieve landbouw – wordt vergezeld door een toenemende mate van extremen, zoals voorjaarsdroogte en plensbuien in de zomer. Welk effect heeft dit op natuur en biodiversiteit in het bijzonder? Zijn er oplossingen? Tijdens het symposium 'Van de regen in de …droogte!' op 30 juni jongstleden is het thema droogte vanuit verschillende invalshoeken belicht en bediscussieerd.
VIDEO - het symposium kun je nu terugkijken:
Plensbuien maar te weinig water
Gerrit Hiemstra, weerpresentator en meteoroloog, schetste waar we nu al mee te maken hebben en welke scenario’s we in de nabije toekomst kunnen verwachten. Zijn conclusie is dat we niet ontkomen aan weerextremen, onder andere door toename van neerslag in de zomer. Piekafvoer en hoge verdamping zullen het steeds moeilijker maken om het grondwaterpeil aan te vullen. Zijn advies: wees zuinig op neerslag in de herfst, winter en het vroege voorjaar en houdt dat water vast voor de zomer.
Nederland onder water
Filmmaker Arthur de Bruin liet met scènes uit zijn film ‘Nederland Onder Water’ onze onderwaterwereld zien. En ook dat verdroging in Nederland heel tastbaar wordt door de ogen van de bijzondere grote modderkruiper, ook wel bekend als ‘weeraal’. Het klassieke natte Hollandse landschap dat we van oude schilderijen kennen, is veranderd in een zakelijk landschap met strakke lijnen. Water moet zo snel mogelijk afgevoerd worden. Dit betekent dat beekvissen en ander onderwaterleven geen plek hebben in het huidige landschap.
Ook Alex Datema, voorzitter van BoerenNatuur, ziet het probleem. Zijn motto: probeer water vast te houden en doe een stapje terug wat betreft de maximale melkproductie. Denk niet egocentrisch, maar ecocentrisch, is zijn oproep. Er moet dan wel een alternatief verdienmodel voor de boer tegenover staan.
VIDEO - droogte in Nederland
In de volgende film van SoortenNL nemen onderzoekers Michiel Wallis - de Vries (Vlinderstichting), Baudewijn Odé (FLORON) en Arthur de Bruin (RAVON) ons mee door het Nederlandse landschap en laten zij de effecten van verdroging zien.
Water vasthouden
Nila Taminiau van het Waterschap Rijn en IJssel ziet toekomst in de nauwe samenwerking tussen waterschap en boeren. Ze hebben samen besloten 100 millimeter waterkolom extra vast te houden, dat komt neer op circa 40 centimeter verhoging van het grondwaterpeil.
Natuur
Water vasthouden kan succesvol zijn, zo illustreert ook Ellen ter Stege van Natuurmonumenten. Op de Empese en Tondense heide zitten veel vogelsoorten in de lift nadat er vernattingsmaatregelen zijn genomen. Michiel Wallis de Vries van de Vlinderstichting legt uit dat daar bovenop vaak nog maatwerk nodig is voor kritische soorten als het gentiaanblauwtje. Baudewijn Odé van FLORON legt uit dat niet alleen droogte een rol speelt voor planten, maar ook de temperatuurstijging flinke impact heeft. Hij voorziet verschuivingen in het verspreidingsgebied van plantensoorten: zuidelijke soorten zullen toenemen en noordelijke soorten afnemen of uitsterven.
Gemeenschappelijk belang
Het is duidelijk dat er een gemeenschappelijk belang bestaat voor waterbeheerders, boeren en natuurbeschermers om samen op te trekken. Zoals ons landschap nu is ingericht, wordt water snel afgevoerd en zijn natuur en landbouw gevoelig voor droogte. Bovendien kunnen we steeds meer weerextremen verwachten. We moeten anticiperen op deze ontwikkelingen en ons landschap moet anders worden ingericht. Dat gaat niet alleen om overstromingsgebieden en wadi’s om wateroverlast op te vangen. Het belangrijkste is juist om overal water vast te houden, in elk gebied en elke stad. De 'sponswerking' van de bodem moet centraal komen te staan. Zo groeien landbouw en natuur automatisch dichter naar elkaar toe en houden we water vast voor de landbouw, natuur en de drinkwatervoorziening. Het is de hoogste tijd voor een integrale aanpak voor stikstof, waterhuishouding en klimaat om een duurzame toekomst te bewerkstelligen.
Tekst: Ronald Zollinger & Henk de Vries, SoortenNL
Foto's: Blikonderwater; Kars Veling
Video: Erik den Boer & SoortenNL