De ‘glimlach van de bruinvis’ herleeft – en doet mijn hart gloeien

Voor mij als rivierdolfijnexpert is dit nieuws hartverwarmend: na twintig jaar van achteruitgang veert de enige zoetwaterbruinvis ter wereld, liefkozend 'de lachende bruinvis' genoemd, terug. Met nog maar 1012 dieren in 2017, toonde de telling van 2022 een totaal van 1249 bruinvissen, een toename van 23 procent in vijf jaar tijd: geweldig!

Bending the curve

Het nieuws komt niet helemaal als een verrassing. De Chinese overheid en ngo’s, waaronder WWF, hebben hard gewerkt om ‘de lijn om te buigen’. De lijn van langdurige populatieafname van dit prachtige zoogdier ombuigen in een toename.

Sinds 1990 worden bruinvissen regelmatig verplaatst van de hoofdstroom van de Yangtze naar veiligere rivierdelen. Dit zijn beschermde hoefijzermeren die van de Yangtze geïsoleerd zijn geraakt en waar visserij, zandwinning, watervervuiling en scheepvaart tot een minimum zijn beperkt. Bovendien geldt er sinds 2021 een visserijverbod langs de hele Yangtze-rivier en zijrivieren, waarmee de grootste bedreiging voor de Yangtze-bruinvis is weggenomen. Tot dan toe was verstrikking in vistuig de belangrijkste doodsoorzaak. Waarschijnlijk was dit ook de belangrijkste reden dat de Yangtze-rivierdolfijn, de Baiji, voor het laatst werd gezien in 2002 en in 2007 uitgestorven werd verklaard. Zo zie je: concrete beschermingsacties leiden tot concreet resultaat!

We kúnnen het

De gloed in mijn hart reikt verder dan het grote nieuws zelf. Het toont waar ik persoonlijk sterk in geloof, soms tegen alle verwachtingen in: we kúnnen dit. Mits we echt gemotiveerd zijn om de rivierdolfijnen te beschermen, mits we goed samenwerken, en stevige maatregelen durven te nemen...

De Yangtze-bruinvis is de tweede rivierdolfijn die een comeback maakt, van de zes soorten die er op de wereld zijn. De Indus-rivierdolfijn in Pakistan herstelde zich ook en steeg van twaalfhonderd individuen in 2001 tot bijna tweeduizend in 2017. Dat verhaal toont dezelfde tomeloze inzet van de overheid en ngo’s, waaronder WWF. Hier werd de daling doorbroken door het doden van dolfijnen illegaal te verklaren én een sterke bewustwordingscampagne onder de vissersgemeenschappen ter plekke. Nu zijn zij trots op ‘hun’ dolfijnen en zijn ze er zuinig op.

De geleerde les: we hebben alle belanghebbenden nodig en een goed gemotiveerde overheid kan dat voor elkaar krijgen. WWF kan op haar beurt de overheid ondersteunen om die stap te zetten. De ‘Global Declaration’ voor rivierdolfijnen, die de overheden van de veertien landen waar rivierdolfijnen leven dit jaar zullen ondertekenen, zal hopelijk die broodnodige overheidsinzet creëren.

Ik weet dat deze warme gloed nog een tijdje zal aanhouden, en het moedigt me aan door te gaan met onze missie: het stoppen van de achteruitgang van de rivierdolfijnpopulaties in Zuid-Amerika en het verdubbelen van hun aantal in Azië. Sinds deze week weten we dat de Yangtze-bruinvis goed op koers ligt! 

Tekst: Daphne Willems, expert rivierdolfijnen WWF Nederland
Foto's: Justin Jin, WWF US (leadfoto: bruinvis); Xiaodong Sun, WWF UK