Fauna en landschapscompilatie

Van verleden tot heden: dertig jaar aan insectenwaarnemingen

Stichting Bargerveen
15-AUG-2023 - Historische data van waarnemingen van flora en fauna dragen bij aan ons begrip van hoe een ecosysteem eruitziet, maar ook hoe een veranderende soortensamenstelling een gevolg kan zijn van bijvoorbeeld een veranderend klimaat. Stichting Bargerveen heeft in dertig jaar tienduizenden waarnemingen van insecten gedaan. Nu worden ze beschikbaar gemaakt in nationale en internationale databestanden.

Stichting Bargerveen is een onafhankelijke onderzoeksinstelling die kennis ontwikkelt voor systeemgericht natuurherstel. Voor haar onderzoeken doet de stichting al sinds 1993 fauna­waarnemingen, zowel op het land als in het zoete water; zowel nationaal als internationaal. Deze duizenden waarnemingen van honderden soorten zijn opgeslagen in tientallen projectbestanden. Er is dus heel veel kennis over de soms al historische verspreiding van fauna aanwezig, maar deze data is versnipperd en nauwelijks toegankelijk. Dankzij een subsidie van NLBIF kan Stichting Bargerveen deze data standaardiseren en samenbrengen in één groot databestand en dit delen met nationale en internationale soortendatabestanden zoals het NDFF en GBIF. Dit draagt bij aan het in kaart brengen en begrijpen van veranderingen in biodiversiteit en verspreidingspatronen van soorten.

Nederlandse waarnemingen van Stichting Bargerveen van een nieuwe soort (Rotsbehangersbij – Megachile pilidens), een herondekte soort (de dansmug Omisus caledonicus), een zich snel uitbreidende soort (Grote vos - Nymphalis polychloros) en een hard achteruitgaande soort (Zwarte heidelibel – Sympetrum danae)

Drie voorbeelden van landschappen waar veel waarnemingen zijn gedaan. Van links naar rechts: Schoorlse Duinen, ven in de Reuselse Moeren, Hellingsschraalland Bemelerberg

Hiermee worden waarnemingen uit diverse Nederlandse landschappen onthuld, waaronder hoogvenen, vennen, kustduinen, stuifzanden, heide, bossen en kalkgraslanden. Interessante datasets zijn meerjarige tellingen in het hoogveengebied het Bargerveen (1994-2001 en 2017) en op de kalkgraslanden van Zuid-Limburg (2005-2018) waarin bijen, zweefvliegen, sprinkhanen, dagvlinders en libellen op een gestandaardiseerde wijze zijn gemonitord. Fascinerend zijn de datasets van insectenwaarnemingen die zijn opgebouwd door het analyseren van honderden braakballen van grauwe klauwieren en bijeneters. Komend jaar zullen alle waarnemingen overgezet worden in een gestandaardiseerde database, zodat deze informatie kan worden gedeeld met GBIF en het NDFF. Interessante ontdekkingen en opmerkelijke veranderingen zullen ongetwijfeld worden gerapporteerd op Nature Today.

Tekst: Jan Kuper, Stichting Bargerveen
Foto's: Jan Kuper, Stichting Bargerveen; Thomas Bendt, LANUV Nordrhein-Westfalen (dansmug Omisus caledonicus)