Het Galapagos Microbiome Project: ontdekkingstocht naar een onzichtbare wereld
Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW)Het Galapagos Microbiome Project is een samenwerking van wetenschappers uit Nederland, Ecuador, Spanje en Brazilië. Hun doel: het bestuderen van de microscopisch kleine levensvormen op de Galapagoseilanden. Op de wortels en bladeren van planten leven namelijk belangrijke bacteriën en schimmels, die samen het ‘microbioom’ vormen. Als we daar meer over weten, kunnen we de evolutie van de verschillende soorten beter begrijpen.
In de voetsporen van Darwin
Toen Charles Darwin in 1835 voet zette op de Galapagoseilanden, trof hij eilanden aan die zo geïsoleerd lagen dat de planten en dieren zich anders hadden ontwikkeld dan op het vasteland. Dit legde de basis voor zijn evolutietheorie, die de wetenschap zou revolutioneren. Maar wat Darwin niet kon zien, waren de micro-organismen die op de eilanden leefden. De diversiteit onder deze bacteriën en andere minuscule organismen is niet meteen zichtbaar, maar wél essentieel voor de natuur.
Zo treden de onderzoekers van het Microbiome Project in Darwins voetsporen. Projectleider Jos Raaijmakers: “Dit is een onzichtbare wereld die ten tijde van Darwin niet in detail onderzocht kon worden. Met de huidige DNA-technieken kunnen we nu wel de diversiteit van de microben ontrafelen, en onderzoeken of deze op de verschillende eilanden gelijk opgaat met die van de plantensoorten waarop en waarin ze leven.”
Hoop voor de bedreigde reuzenmadelief
“Net als mens en dier zijn ook planten afhankelijk van microben voor hun groei, ontwikkeling en gezondheid”, aldus Raaijmakers. Kennis over micro-organismen kan zo bijdragen aan het beschermen van inheemse planten, die worden bedreigd door factoren als klimaatverandering en invasieve soorten. Dit geldt zeker voor de reuzenmadelief, die alleen op de Galapagoseilanden voorkomt. De plant gedijt op vruchtbare grond en moet daarom concurreren met landbouwpraktijken. Ook grazend vee vormt een bedreiging voor deze bijzondere plant, die soms zo klein is als een struik, maar ook zo groot als een boom kan worden.
De expeditie
De expeditie vond plaats van 25 maart tot 6 april 2023. Het team beschreef het als 'een spectaculair avontuur'. Met een schip als uitvalsbasis bezochten de wetenschappers zeven eilanden. Daar vonden ze twaalf verschillende soorten Scalesia. Onder soms fysiek zware omstandigheden namen ze monsters van de bladeren en wortels. Benieuwd hoe de expeditie eruitzag? Bekijk dan de korte film hieronder.
Expedition to uncover invisible life in Galápagos (Bron: NIOO-KNAW)
Het labonderzoek en de resultaten
In het Galapagos Science Centre werd een begin gemaakt met het labwerk. Het team verwerkte alle monsters, sloeg ze veilig op en extraheerde het DNA. Vervolgens werden de DNA-monsters naar Nederland gestuurd om ze met geavanceerde sequencing-technologie verder te onderzoeken. Op dit moment wordt hard gewerkt aan het in kaart brengen van de microbiële diversiteit van de hele eilandengroep, met speciale aandacht voor de verschillende Scalesia-soorten.
Later dit jaar worden de eerste resultaten uit het lab verwacht. Spannend, want het team hoopt onder meer unieke microben te ontdekken.
Tekst en beeld: NIOO-KNAW