Otterexcursie leert Vlaanderen en Nederland alles over de koning van de waternatuur

Vlaanderen en Zuid-Nederland zijn voor de otter een cruciaal leefgebied. In het verleden is er namelijk een groot gebied van zuidwest-Frankrijk tot noordoost-Duitsland geweest, waar geen otters meer voorkwamen. Na de eerste (her)vestiging van otters kan een sterke otterpopulatie in het zuiden van de Lage Landen een mooie springplank vormen. Aangezien samenwerking heel belangrijk is om voor de otter echt het verschil te maken, werd daar het Interreg project Vlaanderen-Nederland 'Otter over de Grens' voor opgezet. Het project duurt drie jaar en is in april 2024 gestart. Een van de eerste activiteiten is een driedaagse otter-leerervaring met mensen uit Vlaanderen en Nederland, om otterleefgebied met eigen ogen te bekijken, maatregelen in werking te zien en, zeker zo belangrijk, om elkaar te leren kennen.

Otters in de stad

De eerste stop was in de Duursche Waarden, langs de IJssel, waar ARK Rewilding Nederland liet zien welke maatregelen zij voor de otter hebben uitgevoerd, onder andere met het project Groen Blauwe Rijn Alliantie. Daarna reed de bus door naar het centrum van Zwolle, waar Johan Spinder en Lidewij Disbergen lieten zien dat otters midden in de stad leven. Vooral in de winter, als vissen naar het iets warmere water in de stad trekken, volgt de otter zijn favoriete voedsel. De stadse otters lijken echter niet zonder het buitengebied te kunnen.

Speuren naar otters

’s Ochtends vroeg mocht de helft van de groep in de boot het water op. Purperreigers vlogen voorbij en op de steiger lag otterpoep. De rest van de groep mocht wandelend op pad in de Wieden. Twee zeearenden vlogen recht op de wandelaars af en verdwenen in het natuurgebied. De otters lieten zich niet zien. Misschien hadden de otters de wandelaars wel gespot? Daarna nam voormalig boswachter Jeroen Bredenbeek de hele groep mee op pad in de Weerribben. Bijna iedereen ging op de knieën om de bekende geur van otterpoep goed in zich op te nemen.

Tijdens de lunch bij het bezoekerscentrum nam Addy de Jongh van Stichting Otterstation Nederland iedereen mee in het verhaal van de terugkeer van de otter in Nederland.

Vervolgens snel de bus in naar Fryslân, waar Harrie Bosma faunapassages voor de otter liet zien. Een buis onder de weg werkt alleen maar goed als je een gedegen raster bij de weg plaatst en zorgt dat er goed onderhoud gepleegd wordt. Dat is heel belangrijk, want jaarlijks wordt een kwart tot een derde van alle otters in Nederland doodgereden. De dag werd afgesloten met een vertoning van de bijzondere film 'De otter, een legende keer terug'. Filmmaker Hilco Jansma vertelde hoe hij drie jaar lang otters heeft gefilmd in Nederland.

Otters bij het TT circuit

De laatste ochtend werd een laatste poging gedaan om een otter te spotten. Weer vlogen prachtige waterrallen en andere vogels voorbij, maar geen otter te zien. Door naar de laatste excursie, met als startpunt een industrieterrein in Drenthe. Leven hier otters? Jazeker, vlakbij het TT circuit in Assen zelfs. Cindy de Jonge liet aan de hand van diersporen zien welke fouten er gemaakt zijn bij de goedbedoelde faunavoorzieningen. Van krabsporen van een boommarter op het hek, tot otterpoep bij de faunabuis; de dieren lieten zien dat zij hun eigen weg kiezen. Hoe meer we ons verplaatsten in het dier, hoe beter we gebieden kunnen inrichten waarbij dier en mens prima naast elkaar kunnen leven.

Tijdens de busrit naar huis werd nog een laatste presentatie over de otter gehouden. Daarna was het tijd om bij te komen van deze intensieve otterexcursie en om alle lessen thuis in praktijk te brengen.

Vroege Vogels ging mee om deze excursie vast te leggen. Lees hier het verslag en luister hier de radioreportage terug.

Tekst: Elze Polman, Zoogdiervereniging
Foto's: Elze Polman, Zoogdiervereniging; Marloes Leeflang