Natuurjournaal 8 februari 2025

Speenkruid is een echte lentebode. De vrolijke gele bloemen groeien in bermen, tuinen, parken en loofbossen. Een opmerkelijke eigenschap van de bloemen is dat ze bij regen gesloten blijven, maar bij zonnig weer geopend zijn. Onder de grond heeft speenkruid een bijzonder wortelsysteem. Behalve de hoofd- en bijwortels vormen zich reservevoorraadorganen, opgezwollen delen van het wortelstelsel die een beetje lijken op 'speentjes'.

Nog een teken dat de lente in aantocht is, is de roep van de tjiftjaf. Zo onopvallend als zijn uiterlijk is, zo opvallend is zijn roep. Hij zingt zijn eigen naam. De ‘vertaling’ van de zang naar de soortnaam leidt in verschillende talen tot een andere naam: tjiftjaf in het Nederlands, Zilpzalp in het Duits, Chiffchaff in het Engels en Csilp-csalp in het Hongaars. Ook de wetenschappelijke naam (Phylloscopus collybita) heeft met het geluid te maken. Collybita is afgeleid van het Griekse 'kollubistês', wat geldwisselaar betekent. Dat is vermoedelijk een klanknabootsing die verwijst naar de overeenkomst met het geluid van het tellen van zilveren munten.

Tekst: Ineke Radstaat, Nature Today
Foto's: Jan van der Straaten, Saxifraga; Aleph, Wikimedia Commons