1 procent van windparkinvesteringen kan miljoenen hectares zeeleven herstellen

Windparken op zee leveren niet alleen schone energie, maar kunnen ook een cruciale rol spelen in het herstel van kwetsbare natuur onder en boven water. Denk aan riffen op de zeebodem, koraalriffen, zeegrasvelden, wetlands langs de kust – ecosystemen die van groot belang zijn voor de biodiversiteit, de vispopulaties en het klimaat.

Het onderzoek is uitgevoerd door een breed internationaal team van wetenschappers en het is op een cruciaal moment gepubliceerd. Wereldwijd dreigen belangrijke natuurdoelen uit het zicht te raken, simpelweg omdat er te weinig geld en daadkracht is. Een voorbeeld is het VN-doel om, vóór 2030, 30 procent van de aangetaste natuur te herstellen.

Nu slimme regels inbouwen

Volgens de onderzoekers kunnen – met slechts 1 procent van de wereldwijde investeringen in wind op zee tot het jaar 2050 – miljoenen vierkante kilometers aan mariene natuur worden hersteld. Dit kan gaan om koralen, mangroven, zeegrasvelden en oesterriffen. "Wind op zee heeft de unieke kans om niet alleen bij te dragen aan de energietransitie, maar ook om als eerste offshore-industrie écht positief bij te dragen aan grootschalig natuurherstel", zegt hoofdonderzoeker Christiaan van Sluis (DRN). "Door nu slimme regels in te bouwen in windparkvergunningen en aanbestedingen, kunnen we met een fractie van de totale investeringen biodiversiteitsverlies keren."

Elke dollar levert twee tot twaalf dollar op

Herstel van zee-ecosystemen is niet alleen goed voor planten en dieren, maar levert tastbare voordelen voor mensen op. Gezonde zeeën en kustlandschappen slaan CO₂ op, zorgen voor kustbescherming en dragen bij aan vispopulaties. Voor elke dollar die wordt geïnvesteerd in natuurherstel, kan twee tot twaalf dollar aan maatschappelijke baten worden terugverdiend, blijkt uit de studie. Juist nu de windsector op zee wereldwijd hard gaat groeien: van 56 gigawatt in 2021 tot zo’n 2000 gigawatt in 2050. "Als we natuurherstel daarbij structureel meenemen, komen natuurdoelen binnen handbereik", aldus Van Sluis.

Vast beleidsonderdeel

De onderzoekers pleiten ervoor om natuurherstel een vast onderdeel te maken van het beleid rond wind op zee. Bijvoorbeeld door in vergunningen en aanbestedingen op te nemen dat een vast deel van de financiering ten goede komt aan biodiversiteit. Juist nu de sector wereldwijd hard groeit, moet natuurherstel structureel worden verankerd.

Natuurherstel door aanbesteding

In Nederland, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk bestaan al centrale tenderprocedures, die zich goed lenen om natuurherstel op te nemen. Een internationaal georganiseerde, wettelijk verankerde aanpak zorgt voor schaalvoordelen en eerlijke concurrentie, en voorkomt dat onderwaternatuur het onderspit delft in een prijzenslag. Karen Vennik, Commercial Director Offshore Energy en Ocean Health (Van Oord): "Voor Van Oord is natuurinclusief ontwerpen en bouwen een belangrijk thema. Het opnemen van zogenaamde 'non-pricing criteria' heeft in een aantal Nederlandse tenders succesvol gewerkt. De tijd is rijp om natuurversterking verder op te schalen binnen de toekomstige uitrol van wind op zee."

De Rijke Noordzee en NIOZ

Het onderzoek is uitgevoerd binnen het programma De Rijke Noordzee, een initiatief van Natuur & Milieu en Stichting De Noordzee. Het programma onderzoekt hoe windparken op zee hand in hand kunnen gaan met natuurontwikkeling. Langs de hele Nederlandse kust werkt De Rijke Noordzee samen met energiebedrijven, windparkeigenaren en wetenschappers aan natuurversterking in offshore windparken. Dankzij steun van De Nationale Postcode Loterij is dit werk mogelijk.

Het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) is het nationale expertisecentrum van Nederland op het gebied van oceaan, zee en kust. Het instituut streeft naar een fundamenteel begrip van mariene systemen, hoe deze veranderen, welke rol zij spelen in klimaat en biodiversiteit, en hoe zij in de toekomst duurzame oplossingen kunnen bieden voor de samenleving.

Meer informatie

• De publicatie, getiteld 'Financing marine restoration through offshore wind investments' verscheen 7 juli 2025 in het wetenschappelijke tijdschrift Bioscience.

Tekst: Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ)
Beeld: The Rich North Sea